Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CUBICULARIUS

Gramatyka
  • Formycubicularius, cubiculiarius, kubicularius
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ii
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. qui officio cubiculi fungitur, a cubiculo est. Praec.
    • 1. propr.
      • a. + regius magistratus aulae regiae vel principum, qui domino ipsi minister aderat, saepe etiam nuntii rerum secretiorum officio fungebatur
      • b. matronae nobilis bonorum procurator
    • 2. aulicus
  • II. explicat supra 12.

Pełne hasło

CUBICULARIUS s. CUBICULIARIUS s. KUBICULARIUS, -ii m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I. pokojowiec; qui officio cubiculi fungitur, a cubiculo est. Praec.
1. propr.
a. regius sim. (item abs.) urzędnik na dworze króla lub magnatów, oddający panu posługi osobiste, a często używany również w charakterze zaufanego wysłańca; magistratus aulae regiae vel principum, qui domino ipsi minister aderat, saepe etiam nuntii rerum secretiorum officio fungebatur
RachJag p. 193 (a. 1394) : Hannuschko c-us dni regis.
Ib. 282 (a. 1394) : familiaris Ade c-ii reginalis.
KodMp IV p. 56 (a. 1397) : Hannus de Roscovicze aule nostre c-us.
Ita saepe saec. XIV—XVI.
N.
supremus godność na dworze Jagiellonów z lat 1441—1453; dignitas in aula regum Poloniae brevi tantum tempore nota (annis 1441—1453)
ArPrawn V p. 111 (a. 1447) : Creslao Woschyk de Woycza c-o regie maiestatis supremo.
AGZ V p. 116 (a. 1443) : Nicolao Stadniczsky supremo c-o regie maiestatis.
CodEp I 2, p. 116 (a. 1451) : nobilem Woyschik supremum c-um suae serenitatis.
Ad rem cf. S. Kwiatkowski, Urzędnicy kancelaryjni, koronni i dworscy Władysława III Warneńczyka (1434—1444). RHist XVII p. 175 . Distinguuntur minores et salariati :
RachDw III p. 91 (a. 1546) : Nicolaus Wolski ... ex c-iis minoribus susceptus inter salariatos.
ArHist IX p. 395 (saec. XVI ex.ex) : c-ii minores sive pueri (gli paggi) ... victum omnem habent una cum c-iis salariatis.
Ib. p. 395 : c-ii salariati (gli cammerlingi magiori) ... servitio ... illorum maiestas regia utitur circa mensam et sub hoc tempus, dum se maiestas regia induit vel etiam vestes deponit, et si aliquando contigerit maiestati regiae ... cum litteris privatis aliquando mittere, vel etiam, si quid oretenus maiestas regia cuiquam mandare voluerit.
Ita ]saepius. His missiles et tabelliones annumerantur
RachDw III p. 91 (a. 1546) : constitutio c-orum tabellionum.
Ib. p. 118 (a. 1570) : Ioannes Kowalski translatus ex c-iis missilibus inter salariatos seculares.
ArHist IX p. 396 (saec. XVI ex.) : c-ii missiles (gli camerlingi di spacci) ... servitio illorum maiestas regia utitur in transferendo omni genere litterarum ... et sunt quasi internuntii.
N. glossas Pol.
StPPP II p. 635 (a. 1456) : Petrus ... c-us alias «loszny» regalis (cf. ib. p. 636, a. 1456).
GLb p. 27 : c-us «komornyk», custos lecti vel fabricator aut praeparator (cf. infra II ).
GLcerv p. 518 : c-ij, qui cubiculum domini sui procurant, «komornicy, łożnicy».
b. zarządca dóbr dostojnej pani; matronae nobilis bonorum procurator
KodMp II p. 104 (a. 1256) : huius rei testis fuit Petrus ducisse camerarius c-us.
StPPP II p. 593 (a. 1450) : Johannes ... et Hannus consules ... fuerunt citati ... pro eo, quia ... de c-o ipsius (Catherinae uxoris capitanei ) violenter septuaginta annulos ... abstulissent ... pro eo eciam, quod de c-o suo recepissent violenter quinque monilia ... in valore ducentarum et quinquaginta marcarum.
2. (sensu latiore) dworzanin; aulicus
DŁUG. Hist. IV p. 38 : tertium vexillum c-orum ... Andreas Czolek ... Iohannes de Sprowa ... ducebant.
Wierzb. p. 168 : c-us «dworzanin, pokojowiec».
II. stolarz robiący łóżka lub naprawiający je; explicat supra 12.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)