Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONFUSIO

Gramatyka
  • Formyconfusio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. commixtio, coniunctio.
    • 2. + cruoris rivus, flumen
  • II. transl.
    • 1. perturbatio, commotio, ordo confusus.
    • 2. animi perturbatio, trepidatio, pudor.
    • 3. dedecus, ignominia, turpitudo
      • α. contumelia
      • β. + ad interitum damnatio aeterna
    • 4. afflictio, pernicies
  • III. phil. obscuritas, ambiguitas

Pełne hasło

CONFUSIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • N.
  • B.
I. propr.
1. połączenie, zmieszanie; commixtio, coniunctio.
2. cruoris strumień, potok krwi; rivus, flumen
MPH III p. 353 (saec. XVI) : cruoris c-e in illum fluvium ex loco certaminis defluente.
II. transl.
1. zamieszanie, zamęt, nieład; perturbatio, commotio, ordo confusus.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 92 (saec. XV) : «rzęs» c-o.
GLb p. 23 : c-o maris «zvmyenye, zmyeszanye gwałtowne, szhum morsky» (alluditur ad Vlg. Luc. 21,25 ).
Syn. et iuxta posita
commotio ( MIECH. p. 16 ) , difficultas ( Tom. VII p. 29, a. 1524) , disordinatio ( ArHist X p. 360, a. 1533) , error ( CRIC. p. 95, v. 115 ), turbatio ( KomKadł p. 123 ).
Opp.
ordo ( Tom. XII p. 192, a. 1530).
N. constr.
a. sq. gen. obi. , v. gr. rerum, finium provinciarum ( CodEp II p. 184, a. 1425), vel explicativo instabilitatis ( SSrSil VII p. 193, a. 1468) , morbi ( Tom. XII p. 157, a. 1530) . b. sq. in c. abl.
StPPP III p. 52 (a. 1532) : in causis examinandis c-es.
N. locut.
turris confusionis (i. e. Babel MARTIN. OP. Chr. p. 41 ) , Babylonia confusionis ( JAC. PAR. II p. 368 , alluditur ad vim vocis Hebr. Babylon).
2. zmieszanie, zakłopotanie, wzburzenie; animi perturbatio, trepidatio, pudor.
Additur
poenitudinis ( DŁUG. Op. p. 53 ).
Syn.
verecundia ( NIC. BŁ. Serm. I p. 40 ).
3. niesława, wstyd, hańba; dedecus, ignominia, turpitudo
PEREGR. fol. o IIIa : in infernum, vbi est eterna c-o.
Ib. fol. s IVb : vt per ipsam BVMariam ... c-o mulierum auferatur.
Ita saepissime. Cf. Th. IV 269, 23 sqq.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 64 (a. 1415) : in magna c-e «w ganbe».
Syn. et iuxta posita
damnum ( *CodEp III p. 93, a. 1456 et saepius), dedecus ( ArHist V p. 106, a. 1452 et saepius), dehonestatio ( ib. ), displicentia ( AGZ XIV p. 358, a. 1453) , iactura ( AKapSąd II p. 903 a. 1460) , ignominia ( DŁUG. Hist. III p. 235 ) , iniuria ( ib. I p. 320 ), opprobrium ( CodEp II p. 218, a. 1428 et saepius), vilipendium ( AKapSąd II p. 452, a. 1477).
Opp.
gloria ( NIC. BŁ. Tract. fol. 55b ).
Additur gen. explicativus
ignorantiae ( WŁODK. p. 206 ) , sterilitatis ( DŁUG. Op. p. 11 et 12 ).
N. locut.
confusionis depressio ( KADŁUB. p. 229 ) , iniuria ( DŁUG. Hist. I p. 272 ) , opprobrium ( ib. II p. 95 ), macula ( SSrSil I p. 97, a. 1482).
N. sensu strictiore
α. zniesławienie słowne, obelga; contumelia
StPPP VIII p. 46 (a. 1381) : terminum ... pro c-e et pro equo.
Ib. p 105 (a. 1384) : terminum ... pro c-e, quod tangit matrem.
β. ad interitum wieczne potępienie; damnatio aeterna
KomKadł p. 408 : finis tyrannorum est c-o ad interitum.
4. pogrom, zguba, zagłada; afflictio, pernicies
StPPP VII p. 467 (a. 1455) : exercitum ... Crucigerorum ad magnam induxit c-em.
AKapSąd III p. 237 (a. 1480) : ad c-em infidelium fideliumque robur.
Cf. CONFUNDO II A 2.
III. phil. mętność, niewyraźność, nieokreśloność; obscuritas, ambiguitas
Gramm. p. 201 (saec. XV) : apposicio fit per nomina ... causa c-is tollende.
GŁOG. Alex. I fol. 171b : vehementissimae transitionis verbum est, cuius c-o non potest specificari nisi per duos accusatiuos diuersa significantes.
Id. Hisp. fol. 30a : vbi est multitudo, ibi est quedam c-o et indeterminatio.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)