- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- B.
- A.
- N.
I.
1.
wzruszać się z jakiegoś powodu, litować się, współczuć z kimś (czymś), wyrażać współczucie;
misericordia affici, misereri, condolere.
N. de abstr.
virtus compatitur (
NIC. POL.
p. 60, v. 258
).
N. glossas Pol.
RFil XXIV p. 69 (a. 1415) : c-i «oblutovacz».
Ib. XVI p. 349 (a. 1428) : c-ssa «smylowawszy szyą».
Ib. XXIV p. 349 (a. 1434) : c-ndo «lutoscz ymayącz» (cf. ib. p. 79, a. 1418).
Constr.
a.
indicatur cui
α.
sq.
dat.
β.
sq.
gen.
obi.
JAC. PAR. Serm. fol. 177a : ineffabilis Christi pietas c-ns eiusdem paralytyci.
CorpJP III p. 276 (a. 1513) : c-ndo eorum exinde provenientis depauperationis et difficultatis.Ita saepius.
γ.
sq.
acc.
KomKadł p. 152 : Polonorum dicta apostolicus vir c-ns.
b.
indicatur causa
α.
sq.
acc.
FormJ p. 40 : ne ... cruda siccis c-i videantur incendium.
β.
sq.
de :
JANKO p. 652 : de cujus tam subita excaecatione ... ecclesiae ... c-bamur.
FormJ p. 93 : c-itur de infirmitate ... alterius.Ita saepius.
γ.
sq.
super :
*PommUrk II p. 528 (a. 1284) : super iniuriis, quibus vestra tranquillitas ... incessanter afficitur ... vobis ex corde c-imur.
DŁUG. Hist. III p. 322 : Gnesnensis ... archie piscopus ad c-ndum regi super sua infirmitate Cracoviam veniebat.
δ.
sq.
quia :
VHedv p. 571 : c-or tibi ... quia nepos meus ... tibi multa faciet mala.
KodMp IV p. 72 (a. 1400) : c-ntes ... monasterio, quia ex eisdem villis pauca aut nulla proueniebat vtilit-as.
2.
darować winę, przebaczyć;
ignoscere, indulgere
AKapSąd III p. 63 (a. 1494) : proconsul ... eum verbis correxit et ei c-ns libere de pretorio fecit redire.
3.
boleć, cierpieć, być wstrząśniętym wewnętrznie; dolere, pati, angi
AKapSąd III p. 230 (a. 1430) : c-ssus coram ... Alberto dicere se recognovit.
DŁUG. Hist. V p. 51 : super cuius (Romani sc. ) morte c-ns ... Casimirus rex celerius in terras Russiae processit.
II.
znosić, cierpieć, pozwalać; tolerare, ferre (persaepe additur cum)
WŁODK. Den. p. 189 : talis ... processus demonstrativus non c-itur secum processum iudiciarium.
NIC. BŁ. Serm. I p. 168 : malum culpae c-itur secum bonum naturae.
Inde refl.
znosić się nawzajem, móc razem występować, łączyć się; compatibilem esse, coniungi, colligari posse
MARTIN. OP. Marg. fol. 76b : in vno ore cum Iouis laudibus se Christi laudes non c-untur.
Id. Serm. fol. 162a : haec duo non bene se c-untur simul.
KodMp III p. 56 (a. 1345) : Bohemi cum Polonis se adinuicem minime c-antur.Ita saepe.