- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- A.
AKapSąd III p. 187 (a. 1516) : cum ... mulierem ... ad actum illicitum cogi innixus esset.3. sg. ind. fut. pass. cogebitur:
ArHist VI p. 147 (a. 1522) : cogebitur ... redire (cf. ib. X p. 141, a. 1524; ArPrawn I p. 310, a. 1553).1. pl. ind. fut. pass. cogebimur:
Tom. VI p. 86 (a. 1522) : cogebimur ... literas emittere.3. pl. ind. perf. act. cogerunt:
ArHist V p. 242 (a. 1332) : cogerunt eam tandem arvinam ... exprimere.3. pl. ind. plp. act. cogerant:
JANKO p. 726 : cogerant ... Domarathum de civitate ... exire.3. sg. fut. II act. cogerit:
AGZ XVI p. 366 (a. 1505) : si ipsum necessitas cogerit.inf. perf. act. cogisse:
AKapSąd III p. 274 (a. 1500) : plebanum ad faciendum ... propinam ... cogisse.part. perf. coagatus:
StPPP VIII p. 67 (a. 1468) : non conpulsus nec coagatus.]
I.
concr.
A.
1.
zacieśniać, zwężać, ograniczać;
in angustum redigere, coartare, contrahere.
Additur
in artius :
DŁUG. Hist. IV p. 160 : structura ... sensim ... aedificii in arctius c-itur.
N. locut.
α.
capillum in circinos
układać w loki; calamistrare, cirros componere (
DŁUG. Hist. V
p. 471,
cf.
Th. III 1522,75).
β.
in imagine
ad infimum cogi
znaleźć się w trudnej sytuacji; in summum discrimen adduci
*CodEp III p. 126 (a. 1467) : Prutenorum ad infimum c-ta fuerat condicio.
Item
in nihilum
stracić wszelkie znaczenie; nullius momenti fieri(
Tom. VII
p. 204, a. 1525).
N.
gramm.
GŁOG. Alex. II fol. A 5b: dictio regens habet potestatem c-ndi dictionem rectam.
2.
pass.
gelu
ścinać się, zamarzać;
concrescere.
Syn.
obstringi (
Tom. IX
p. 91, a. 1527).
B.
1.
spędzać, zapędzać, wpędzać; in unum locum agere, agendo compellere
(constr.
sq. in c.
acc.
).
N.
wygnać; expellere
CodEp I 2, p. 221 (a. 1463) : pauperes homines confusi cum magna verecundia de civitate sunt c-ti.
2.
gromadzić, zbierać, ściągać;
colligere, contrahere, congregare (res et homines).
N.
milites in arma
powołać pod broń;
i. q. convocare.
3.
milit.
agmen
otoczyć strażą; custodia
circumdare.
II.
abstr.
1.
skłaniać, zachęcać, przywodzić do czegoś; invitare, adhortari, adducere.
2.
zmuszać, przymuszać, zniewalać; compellere, constringere, subigere
(praeterquam de hominibus dicitur de
necessitate:
Lites I
p. 423, a. 1310
et passim). Additur vi (
Lites I
p. 418, a. 1282
;
ArHist V
p. 99, a. 1425)
, metu (
Lites I
p. 418, a. 1282
;
ZabDziej III
p. 447, a. 1497).
Syn.
compellere (
Lites II
p. 218, a. 1411
et saepissime).
N.
α.
formulam in litteris donationis, venditionis sim. frequenter obviam non compulsus nec coactus (
DyplMog
p. 55, a. 1348
et passim);
syn. ex libertate et voluntate (
ArPrawn I
p. 11, a. fere 1400),
mera et spontanea voluntate (
AKapSąd II
p. 36, a. 1418)
, sponte et libere (
APozn I
p. 6,
a. 1434
;
StPPP VII
p. 9, a. 1497).
β.
locut.
iur.
aliquem iure
wygrać sprawę przeciw komuś;
i. q. vincere
TPaw IV p. 4 (a. 1392) : proposuit Potrasius ... super Omexam pro quadam fideiussoria ... erat ... de his omnibus dictus Omexa iure c-tus.
Item
in causam
pozwać do sądu;
in ius vocare
Ztschr. XLII p. 287 (a. 1262) : cum rector ecclesie ... a iudice ciuitatis ... coram ... episcopo c-tus esset in causam.
Constr.
ad
1—2: a. abs. b. sq. ad. c. sq. in c.
acc. d. sq.
sub. e. sq.
acc.
c.
inf.
f. sq.
enuntiato finali.