Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CLAUSTRUM

Gramatyka
  • Formyclaustrum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. propr. sera mobilis.
  • II.
    • 1. porta, obstaculum.
      • α. + fraudis
      • β. + linguae
      • γ. + pectoris:
    • 2. locus clausus, receptaculum.
    • 3. locus munitus, castellum.
    • 4. coenobium
      • a.
      • b.
    • 5. + uteri (ventris) muliebria externa
  • III.

Pełne hasło

CLAUSTRUM, -i n.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
[
N. de genere
m. ae. grammaticorum doctrinam GŁOG. Alex. I fol. 52b : frenum, claustrum, filum et capistrum in singulari numero sunt generis neutri, in plurali ... masculini vel neutri.]
I. propr. zamek, rygiel, kłódka; sera mobilis.
Additur
serae ( NIC. POL. p. 70, v. 402 ).
II. meton.
1. brama, zapora; porta, obstaculum.
N. in imagine
α. fraudis
*KodKKr I p. 114 (a. 1283) : celate fraudis c-a nequiter reserans.
β. linguae :
DŁUG. Op. p. 136 : s. Stanislaus multis c-a linguarum ... aperuit.
γ. pectoris:
LiegnUB p. 159 (a. 1363) : intra c-a pectoris sui salubri meditatione recenseris (cf. DŁUG. LibBen I p. 566).
2. schowek, kryjówka; locus clausus, receptaculum.
3. pl. warownia, twierdza; locus munitus, castellum.
N. in imagine
inferi, infernalia ( KodWp V p. 40, a. 1403 ; Tom. III p. 11, a. 1514), simili sensu Acherontica ( DŁUG. Op. p. 43 ) , tetri tyranni ( PAUL. CR. p. 15, v. 21 ).
4. klasztor; coenobium
a. de coenobii aede
UrkOels p. 55 (a. 1218) : ne quis ... aliquem monachorum ordinem in praedictum c-um inducere ... moliatur.
KodKKr I p. 30 (a. 1229) : uilla ... in qua c-um vestrum ... consistit.
Ita saepius. Cf. Th. III 1320, 60 sqq.
Syn.
coenobium ( KodMp II p. 145, a. 1280).
N. glossam Pol.
GŁOG. Alex. I fol. 54a : c-um ... «klasztor» ... est locus religiosorum.
Cf. GLcerv p. 499 .
b. de monachorum conventu
KodMp I p. 20 (a. 1231) : villam ... alicuj c-o ... libere conferendam.
KodWp II p. 26 (a. 1290) : idem c-um iudicium tam in causis maioribus obtineat, quam in parvis.
Ita saepissime. Cf. Th. III 1320, 67 sqq. Additur monachorum, fratrum ( PrzywKr p. ll, a. 1378 et passim), sanctimonialium ( KodMp II p. 145, a. 1280) .
Simili sensu
conventus claustri ( AKapSąd II p. 231, a. 1462 ; StPPP IX p. 199, a. 1514) .
N. locut.
ad claustra dare oddać do klasztoru; monachum facere
CRIC. p. 238 : iuvenem dederant ad ... c-a parentes.
Constr.
a. sq. coenobii titulo Corporis Christi ( ZabDziej III p. 97, a. 1491) , s. Mariae Magdalenae ( AKapSąd III p. 174, a. 1513) , s. Katherinae ( KsgKaz p. 216, a. 1388 et saepius), s. Dominici ( APozn I p. 146, a. 1448) , s. Trinitatis ( CracArt IV p. 97, a. 1436) . b. sq. adi. loci
AKapSąd II p. 231 (a. 1462) : conventus c-i Iuniwladislaviensis.
StPPP VI p. 55 (a. 1510) : c-o Zwyerzinicensi.
5. pl. uteri (ventris) zewnętrzne kobiece organy płciowe; muliebria externa
*KodKKr II p. 234 (a. 1399) : reginam ... intra uteri c-a ... semen prolis uiuificum ... suscepisse (cf. DŁUG. Hist. III p. 530).
ArHist V p. 130 (a. 1455) : apperuit sibi c-a ventris et reddidit debitum matrimoniale.
Simili sensu
virginitatis ( ArHist V p. 130, a. 1455 ; ZabDziej II p. 573, a. 1489) , pudoris ( ArHist V p. 129, a. 1455) , pudica (carmen Corvini in Tom. IV p. 294, a. 1518). Cf. Th. III 1322, 79 sqq.
III. sensu non satis certo
KsgKaz p. 71 (a. 1378) : Reynczko tenetur solvere ... duas marcas super Carnisbrevium et in quatuor c-is fraternitatem inpetrare.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)