Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CIRCUMSCRIBO

Gramatyka
  • Formycircumscribo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -psi, -ptum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. includere (praec. circuli forma), terminare, definire.
    • 2. per circuitum alicuius rei scribere circumducere (circulum)
      • α. dat.
      • β. circulus circumductus
    • 3. phil. comprehendere
  • II. transl.
    • 1. in angustum cogere, imminuere, cartare,
      • α. + in arcto
      • β. + ab aliqua re securum reddere
      • γ. + intra se
    • 2. tollere, removere.
    • 3. statuere, praescribere, cavere
    • 4. decipere, fallere.

Pełne hasło

CIRCUM-SCRIBO, -ere, -psi, -ptum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I. propr.
1. określić, ograniczyć, zamknąć; includere (praec. circuli forma), terminare, definire.
2. napisać wokół czegoś; per circuitum alicuius rei scribere
Lites I p. 68 (a. 1339) : littere autem c-te et sculpte in sigilli circumferentia.
Geom. wykreślić, opisać (okrąg); circumducere (circulum).
N.
α. constr. sq. dat.
COPERN. Rv p. 53 : cui triangulo ... c-atur circulus.
β. part. praes. koło opisane; circulus circumductus
COPERN. Rv p. 346 : dimetiens c-ntis triangulum fuerit 2000 partium.
3. phil. obejmować; comprehendere
VITELO OpM p. 60 : substantia simplex, licet loco determinetur, non tamen loco c-itur.
II. transl.
1. ograniczyć, uszczuplić, ukrócić; in angustum cogere, imminuere, cartare, v. gr. orationem habenis temperantiae ( ArPrawn I p. 250, saec. XV) , auctoritatem certis limitibus ( Dogiel I p. 426, a. 1535).
N. locut.
α. in arcto :
CALLIM. Hist. p. 94 : nimis in arcto c-i columen Christianae professionis.
β. ab aliqua re zabezpieczyć; securum reddere
ŁASKI ComPriv fol. 148a : vt pax ipsa ... ab omni suspitionis genere sit c-ta.
γ. intra se :
DŁUG. Hist. IV p. 69 : iucunditatem ut intra se c-rent.
2. usunąć, oddalić; tollere, removere.
N.
wykluczyć, wyłączyć; excludere
DŁUG. Hist. I p. 269 : Polonorum regiones ... beato Petro ... nobilium capitibus c-tis usualem nummum ... solvere (cf. MIECH. p. 39).
3. wyznaczać, przepisywać, zastrzegać; statuere, praescribere, cavere
DŁUG. Hist. I p. 226 : neque ... super morte mea moerorem ... fas iudico ... c-i.
Tom. X p. 307 (a. 1528) : de praestandis omnibus, quae sibi c-re mtas vra dignabitur.
4. zwodzić, oszukiwać; decipere, fallere.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)