Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CASTIGO

Gramatyka
  • Formycastigo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. fricare, abstergere
    • 2. flagellare.
  • II. transl.
    • A.
      • 1. admonere, corripere, reprehendere.
      • 2. punire.
        • b. + Th. se ipsum affligere.
      • 3. affligere
    • B. + affectus comprimere, coercere.
    • C. + scripta corrigere, emendare.

Pełne hasło

CASTIGO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • BJ.
  • H.
I. propr.
1. res: wycierać, ścierać; fricare, abstergere
RFil XXII p. 16 (saec. XV) : foro ... «vyerczą», c-o «thrą» ... plano ... «gladzyą».
2. homines: chłostać; flagellare.
Additur
flagello, virga ( AKapSąd II p. 925, a. 1512).
II. transl.
A. homines
1. karcić, ganić, napominać; admonere, corripere, reprehendere.
Additur
duris verbis ( AKapSąd I p. 64 . a. 1446 ; ROYZ. I p. 144 ).
Syn.
corripere ( ArHist XII p. 343, a. 1344—47 ), corrigere ( ib. et
ArPrawn I p. 155, a. 1444). N. constr. a. sq. ad:
PP II p. 172 (a. 1453) : facultatem ... ad solutionem ... impellendi, artandi, c-ndi.
b. sq. de:
DŁUG. Hist. I p. 359 : nemine eum de facinore detestando c-re praesumente.
2. karać; punire.
Syn.
punire ( AKapSąd III p. 8, a. 1450).
N. glossam Pol.
RFil XXIII p. 298 (a. 1344) : c-tum «skasznyono».
N. constr.
a. sq. abl. praec. poena ( KodWp II p. 270, a. 1309 et passim).
N.
collo ukarać śmiercią; capitis damnare
CodEp III p. 408 (a. 1492) : si aliquis patrem aut fratrem occiderit, non alio c-etur nisi collo.
b. sq. in c. abl.
ArPrawn V p. 491 (saec. XV) : quos ... in dictis penis ... c-ent.
ZabDziej II p. 456 (a. 1488) : ut eam in carceribus c-rent.
Cf. Th. III 535,26 sq. Refl. umartwiać się; se ipsum affligere.
3. wyrządzić szkodę, dotknąć; affligere
StPPP VII p. 156 (a. 1498) : languore nimio ... oculorum c-tus et oppressus.
AKapSąd III p. 304 (a. 1516) : quos incolas ignis domos eorum et res concremando c-vit et magno dampno affecit.
B. affectus poskramiać, opanowywać; comprimere, coercere.
C. scripta poprawiać, ulepszać; corrigere, emendare.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)