Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CANDEO

Gramatyka
  • Formycandeo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ui
Znaczenia
  • I.
    • 1. candidum, lucidum, splendidum esse (saec. demum XVI).
    • 2. album esse (saec. demum XVI)
  • II. part.
    • 1. candidus, lucidus, splendidus.
    • 2. albus.
      • α. transl. purus, castus
      • β.
    • 3.
      • a. propr. ardens, fervens.
      • b. transl.
    • 4. pulcher

Pełne hasło

CANDEO, -ere, -ui
  • F.
  • Th.
  • S.
I.
1. być jasnym, jaśnieć, świecić; candidum, lucidum, splendidum esse (saec. demum XVI).
2. bieleć, być białym; album esse (saec. demum XVI).
N. glossam Pol.
RFil XXII p. 13 (a. 1466) : c-et «bileye».
II. part. praes. pro adi.
1. jasny, świecący, błyszczący; candidus, lucidus, splendidus.
2. biały; albus.
N.
α. transl. i. q. czysty; purus, castus
KADŁUB. p. 97 : c-ntis flos opinionis nec leditur nec marcescit.
AH XLII p. 129 (saec. XV) : c-ns castimonia.
PAUL. CR. p. 18, v. 87 : sacra c-nti venerari numina mente.
β. in imagine
RFil XVI p. 329 (post a. 1426) : frater amans, concors ... consiliis c-ns, ingeniose vigens.
3.
a. propr. płonący, rozpalony; ardens, fervens.
N.
ferrum o sądzie Bożym polegającym na dotykaniu rozpalonego żelaza przez oskarżonego; de iudicii (quod dicebatur ordale) genere, quo reus, ut innocentiam suam probaret ferrum ardens manu nuda tractare cogebatur
Dogiel IV p. 18 (a. 1249) : ad mandatum nostrum fratres ferri c-ntis iudicium ... ab eadem lege ... removerunt.
KodMp II p. 86 (a. 1252) : habeat... comes... potestatem iudicandi ... ad aquam et ferrum c-ns ... homines suos.
KodWp I p. 324 (a. 1257) : omnia iura, que coram quolibet castellano fiunt, ipse comes inter suos pertractet, videlicet aque frigide, ius ferri c-ntis et duelli.
b. transl.
BreslUB p. 48 (a. 1277) : c-ntis odii.
DŁUG. Hist. II p. 24 : exacerbatis iustaque ira c-ntibus victoribus.
4. śliczny; pulcher CRIC. in
Tom. II p. 28 : blandum Cricii novi poete hoc mercare levi triente carmen c-ns, dulciculum, nitens, rotundum.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)