Ogólne
Pełne hasło
Więcej

BENEDICTIO

Gramatyka
  • Formybenedictio, benediccio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. actus benedicendi, laudatio
    • 2. actus gratias agendi
    • 3. beneficium
  • II. eccl.
    • 1.
      • a. abstr.
      • b. concr.
    • 2. consecratio
      • a.
      • b.
    • 3. + olei sacramentum supremae unctionis

Pełne hasło

BENEDICTIO s. BENEDICCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
I.
1. dobre wspomnienie, pochwała; actus benedicendi, laudatio
*MPH I p. 340 (a. 1076) : unde et ibidem eius memoria semper in b-e erit.
PommUrk VII p. 291 (a. 1329) : Pritborius ... miles ..., cuius anima in b-e sit.
CodVit p. 744 (a. 1426) : regum Poloniae memoria in b-bus est.
2. podziękowanie; actus gratias agendi
DŁUG. Op. p. 164 : miles beneficium beneficio et gratiam b-e studuit compensare.
3. dobrodziejstwo; beneficium
Dogiel I p. 3 (a. 1337) : b-o pacis, irradiata claris fulgoribus per orbis refulget climata, dum regnorum ... incolis de commodis salubriter providetur.·
II. eccl. t. t.
1. błogosławieństwo
a. abstr. (Dei) favor, gratia
VINC. p. 255 : hic primum beneficio Creatoris b-bus preuentus dulcedinis animam a Deo sortitus bonam.
MPH IV p. 847 (a. 1352) : dans eis ymbrem celestis b-is.
N.
aeterna :
SACR. Elucid. fol. 3a : Valdenses excommunicationem contra se ... aeternam reputant b-em.
N. locut. (ex Vlg. 2. Cor. 9,6) qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus metet vitam aeternam
( KodMp II p. 68, a. 1242 ; KodPol I p. 54, a. 1249 et saepius).
b. concr. (sacerdotis) i. q. actus cruce signandi
StSyn VI p. 49 (a. 1415) : supersticiose b-es et mendose, que non habent in sacris scripturis fulciamentum.
DŁUG. Op. p. 21 : destinato loco impendere b-em non sum admissus.
Id. Hist. I p. 499 : sacerdotali suscepta b-e.
N. locut.
in benedictione collocare i. q. benedicere
KodUJ I p. 57 (a. 1404) : sanctitas vestra ... almae universitatis memoriam in b-e debet collocare et manum benedicam apponere.
2. wyświęcenie, poświęcenie; consecratio
a. personarum
AConst p. 158 (a. 1279) : nullus sacerdos b-em nuptialem impendat, nisi fuerit capellanus alterius conjugum.
StSyn III p. 15 (a. 1320) : nuptiarum solempnitatem et b-em.
NIC. BŁ. Tract. fol. 44 : istam autem potestatem habet abbas non solum ex ordine, sed ex potestate b-is.
Item
regis i. q. coronatio
ArHist XI p. 148 [(ordo coronandi regis Poloniae saec. XIII)]: usque in finem huic b-i convenientem.
AAlex p. 52 (a. 1502) : v. sanctitati ... cui omnis potestas principum in terris repraesentanda imprimis est, et ab eius approbatione et b-e felicis regiminis sumendum auspicium.
b. rerum
DŁUG. Hist. I p. 428 : dedicationis ecclesiae Gnesnensis b-e absoluta ... Wladislaus ... Sbigneum de carcere ... relaxat.
AKapSąd III p. 336 (a. 1515) : ad b-em herbarum die Assumptionis Gloriosissime et cereorum die Purificationis Marie, vini et cervisiarum die s. Iohannis se intromittunt.
Item
aquae ( DŁUG. Hist. IV p. 184 ) , ignis ( AKapSąd III p. 90, a. 1502) , palmarum ( DŁUG. Hist. IV p. 184 ), panis ( AKapSąd III p. 340, a. 1521) , vasorum ( KodMp II p. 43, a. 1229) .
3. olei sakrament ostatniego namaszczenia; sacramentum supremae unctionis
DŁUG. Op. p. 293 : Cunegundis rogat, ut sancti olei perungatur b-e.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)