Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ASSER

Gramatyka
  • Formyasser, assar
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -is
  • Część mowyrzeczownikrzeczownik
  • Rodzajmęskiżeńskinijaki
Znaczenia
  • I. axis, tignum, tabula lignea.
  • II.
    • 1.
    • 2. tegmen libri ex asseribus factum
      • α. + ligare ad asseres
      • β. + in asseres introligare
    • 3. moles, obstaculum, quo aquae decursus impeditur

Pełne hasło

ASSER s. ASSAR, -is m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • BJ.
  • H.
[ generis f. , nescio an ex Pol. ‛deska’ ‛tarcica’ RachWaw p. 115 (a. 1529) : quaelibet asser. Ib. p. 340 (a. 1545) : quibus asseribus iam non fuerat opus, sed datae sunt etc.
Ib. p. 383 (a. 1547) : pro nova assere.
generis n.
?
ArPrawn VIII p. 102 (a. 1.408): qui deferunt in clipeo a-r scaccorum (cf. ArHist III p. 301]).
I. deska w stanie surowym lub gładzona; axis, tignum, tabula lignea.
N.
mortuorum mary; lectus funebris, feretrum
ArHist V p 244 (a. 1332) : seniores de secta ... coegerunt iuvenes, ut a-es mortuorum de ... ecclesiis domum portaverunt (sic ) et ... carnes fetidas de a-bus deponerent.
N. glossas Pol.
StPPP II p. 379 (a. 1433) : pro ... a-bus serratis (ed. ferratis) alias «tharczicze» (cf. PP II p. 130, a. 1451;AKapSąd III p. 24, a. 1466; StPPP XII p. 548, a. 1530; GLb p. 10; CracArt V p. 409, a. 1541; RachWaw p. 346, a. 1545).
KodPol III p. 320 (a. 1378) : a-bus ... magnis in vulgo ... «wszczanki» nuncupatis (cf.
RachJag p. 273, a. 1393 ; RachKor p. 444, a. 1404 ; RachJag p. 569, a. 1412 ; RachWaw p. 7, a. 1461 ;
ib. p. 363, a. 1546). APozn II p. 382 (a. 1499) : quilibet ... volens magistrari faciat unum currum a-um alias «dezkowi» (adi. ).
Item
asser redditur Pol. ‛deska’
GŁOG. Alex. I fol. 105b ; GLb p. 10. KsgKaz p. 462 (a. 1400) ;: pro uno a-e, qui dicitur «dele» (cf. PomnLw III p. 2, a. 1414).
AGZ XIV p. 227 (a. 1446) : a-es alias «dranicze» (cf. ArPrawn VI p. 61, a. 1527).
ArHist XI p. 488 (a. 1461) : a-es dictos «korcze» (cf.
ib. infra).
RachBon I p. 38 : pro sexagena a-um alias «lathy».
RachWaw p. 65 (a. 1525) : pro ... quercineis a-bus alias «pywnycznykow».
RachBon I p. 92 : pro ... a-bus alias «sthrzyze» ad turrim.
RachWaw p. 132 (a. 1529) : pro ... vecturis ... cum roboribus a-bus alias «tafflye».
Ib. p. 363 (a. 1546) : serratoribus a ... serraturis ... ad a-es alias «miądzi tramy».
Additur
serratus vel serratorius ( RachJag p. 230, a. 1393 ; ib. p. 255, a. 1393 ; ib. p. 63, a. 1394 ; AKapSąd II p. 11, a. 1415 ; DŁUG. Op. p. 635 ; RachWaw p. 115, a. 1529) ;; simplex ( AKapSąd II p. 50, a. 1419) ; tersus ( CracArt V p. 409, a. 1541).
Opp.
levigatus ( AKapSąd II p. 50, a. 1419) , runcinatus ( RachWaw p. 184, a. 1532).
N. syn.
pluteus ( CracArt I V p. 39, a. 1405) .
II. praec.
1. scaccorum szachownica ( ArPrawn VIII p. 102, a. 1408).
2. pl. okładka książki; tegmen libri ex asseribus factum
AKapSąd II p. 663 (a. 1491) : librum in a-bus Veteris et Novi Testamenti.
KodUJ IV p. 3 (a. 1507) : Compendium Thomae ... in albis a-bus.
AKapSąd III p. 163 (a. 1512) : XX volumina librorum ... in compaturis et VIII volumina in a-bus et sexternos L.
N. locut.
α. ligare ad asseres :
AKapSąd I p. 439 (a. 1461) : sexternos lecture ... qui iam sunt ligati ad a-es in rubea cutti (ed. gutti).
β. in asseres introligare :
CracArt I V p. 344 (a. 1493) : scriptum ... in a-es introligandum dare.
3. rodzaj zapory na wodzie; moles, obstaculum, quo aquae decursus impeditur
PommUrk III p. 169 (a. 1293) : consules ... in limphicio ... molendini sui, quod wlgariter dicitur «gruntwerc» (Germ. ),ante a-em «scuttebret» (Germ. ) aquam in profunditate vnius vine ... debeant obtinere.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)