Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AEDIFICIUM

Gramatyka
  • Formyaedificium, edificium, edifficium, , edifitium, hedificium
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ii
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. propr. transl.
    • 1. aedes.
      • α. + ae-ium (-ia) domus domus
      • β. + ae-ium tumultuarium propugnaculum subito constructum
    • 2. templum, aedes sacra
  • II.
    • 1. constructio lignea
    • 2. + piscium structurae genus ad pisces captandos aedificatum
  • III. ligna,e quibus aliquid aedificatur
  • IV.
    • 1. aedificatio} actus aedificandi
    • 2. iur.+ ae-ium castrorum munus navandi operam in construendis et aedificandis castris

Pełne hasło

AEDIFICIUM s. EDIFICIUM s. EDIFFICIUM s. EDIFITIUM s. HEDIFICIUM, -ii n.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ. (ed-),
  • A. (ed-).
I. propr. et transl.
1. budynek; aedes.
N.
szopa wzniesiona nad szybem; constructionis genus supra cuniculorum fauces aedificatae
IusMet p. 201 (a. 1505) : item ... mandamus consulibus ... quod structuras seu ae-a alias «cawy» (Germ. ) unicuique cultorum cujuscunque montis ... non contradicerent seu denegarent dandas.
N. locut.:
α. ae-ium (-ia) domus budynek mieszkalny; domus
KsgŁawKr p. 2 (a. 1365) : Wischoslaus e-a domus ... Jacobo resignavit.
Ib. p. 3 (a. 1366) : e-a domus ... penes sanctum Stephanum situate ... Osanne ... sunt atributa;
ita saepius.
β. ae-ium tumultuarium barykada; propugnaculum subito constructum
CALLIM. Rhet. p. 116 : civitati, ... si hostes menia suffodissent, in ea ... necessitate vim vi repellere licuisset et tumultuariis e-iis ac propugnaculis impetum propulsare.
2. kościół; templum, aedes sacra
GALL p. 462 : inde sibi [(sc. s. Laurentio)] fiat ibi dignum ae-um.
II.
1. konstrukcja drewniana; constructio lignea
KsgPrzem I p. 5 (a. 1402) : advocatus debet aquam ulterius ducere absque dampnum simili modo et e-o, vulgariter «eyne rynne» ([Germ.) ] advocatus servare debeat.
2. piscium rodzaj pułapki na ryby; structurae genus ad pisces captandos aedificatum
KsgCzer p. 154 (a. 1416) : vexillifer habet terminum cum heredibus de Rosznisszewo ... pro quodam e-o piscium wulgariter «o szlupp».
III. drzewo budulcowe; ligna,e quibus aliquid aedificatur
KodMp I p. 91 (a. 1267) : siluam ... pro e-iis ... incidendam ... concedimus.
CodSil I p. 22 (a. 1309) : ligaturas (immo lignaturas cf.
  • Dc.
) sive congeries lignorum vel e-orum.
N. locut.
caesura ae-orum wyrąb drzewa; lignatio
StPPP II p. 520 (a. 1443) : Mathias ... pro libertate ... cisure lignorum ... et eciam cisure e-orum in Boschouicze ... Iohannem de Oleschnicza ... judicialiter euasit;
a-ium ducere zwozić drzewo; ligna curru adducere
KsgKaz p. 83 (a. 1377) : Tater ... pro ista pecunia tenetur ducere e-ium, quod in wlgari «geczumer» ([Germ.)] dicitur.
IV.
1. budowa,budowanie; aedificatio} actus aedificandi
RachJag p. 555 (a. 1420) : distributa pro e-ijs in allodijs regalibus.
Tom. X p. 267 (a. 1528) : ad operarios, qui laborant circa ae-ium coquinae nostrae.
2. iur. t. t. ae-ium castrorum obowiązek pracy przy budowie grodu; munus navandi operam in construendis et aedificandis castris
KodPol I p. 4 (saec. XIII medio): absolvit ... homines in premissis villis commorantes a castrorum ... e-o.
KodMp I p. 37 (saec. XIII medio): villas ... liberamus ... ab e-e castrorum preter solum castrum Cracoviense;
cf. KodWp IV p. 10 (a. 1280) ; PommUB p. 269 (a. 1280) ; KodWp II p. 12 (a. 1288) ; KodMp II p. 235 (a. 1317) ;.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)