Ogólne
Pełne hasło
Więcej

INVADIO

Gramatyka
  • Formyinvadio, invedio
  • Etymologia in et vadium e Pol. zastawił jest:
  • Odmiana -are, -avi, -atum
  • Część mowyczasownik
Znaczenia
  • I. iur.
    • 1. dać w zastaw, zastawić (celem zabezpieczenia zobowiązania)
      • α.
      • β.
      • γ.
      • δ.
    • 2.
      • a. zapisać, tj. zabezpieczyć wierzytelność na nieruchomości, obciążyć nieruchomość hipoteką
      • b. + aliquam summam pecuniae inter aliquos wprowadzić w posiadaniezałożyć, tj. wyznaczyć karę (zakład) między stronami zwaśnionymi
  • II.
    • 1. mediopass. założyć się z kimś, iść o zakład
    • 2. + aliquem brać zastaw u kogoś

Pełne hasło

INVADIO s. INVEDIO, -are, -avi, -atum (in et vadium)
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • H.
  • N. (-wa-),
  • K.
[formae coniug. IV: 3. pl. ind. praes. act. invadiunt:
AGZ XV p. 299 (a. 1492) : in quibus marcis villam suam ... invadiunt.
1. sg. ind. fut. act. invadiam:
AGZ VIII p. 108 (a. 1441) : in ... viginti marcis ... Blasio obligam et invadiam ... kmethones meos ... censuales.
3. sg. ind. perf. act. invadivit:
AGZ XII p. 72 (a. 1439) : invadivit ... domino Hinath ... terciam partem ville ... in sexaginta marcis ... per tres annos.
item invadiavit est (e Pol. zastawił jest):
TPaw IV p. 89 (a. 1402) : testamur, quod est invediavit Laurencius et Komosa fideiussit.
inf. perf. act. invadisse pro invadiavisse:
ARect I p. 629 (a. 1523) : fassus est se non invadisse sed vendidisse ... picarium.]
I. iur. t.t.
1. dać w zastaw, zastawić (celem zabezpieczenia zobowiązania); pignori dare, obligare
KodWp III p. 89 (a. 1357) : si aliquis Christianorum Iudeum impedierit asserens, quod sibi pignora sua i-vit, et Iudeus hoc negaverit etc. ] Ib. [infra michi tale vadium seu pignus est i-tum.
KodKKr II p. 120 (a. 1387) : dedimus rubetum ... Nicolao ... ad uendendum et ... ad i-ndum.
StPPP IX p. 6 (a. 1408) : pro qua ... pecunia ... Clemens proposuit et i-uit molendinum cum kmetone ... donec sibi i. Ioanni premissa pecunia fuerit plenarie persoluta.
KsgCzer p. 314 (a. 1425) : preco ... investivit seu i-vit bovem Johanni ... in media sexagena grossorum.
PP III p. 70 (a. 1439) : i-uit domum suam in vadio alias «w zagladze» secundum laudum iuris Chulmensis.
Ita vulgo usque ad saec. XVI. Glossa Pol.
AGZ XVI p. 286 (a. 1498) : i-vit alias «zasthawyl» ... sculteto ... duodecim kmethones in villa ... quos solus habet i-tos in quinquaginta ... florenis.
Syn. et iuxta posita in pignore dare ( ZabDziej III p. 208, a. 1492) , investire (supra 978, 47), obligare ( et infra 980, 34 et vulgo), proponere ( ).Refertur ad
α. res immobiles, v. gr. agros, areas, mansos sim. ( AGZ XII p. 263, a. 1459 ; ib. p. 327, a. 1469 ; KodKWil p. 371, a. 1479 ; ArPrawn VI p. 72, a. 1520 et vulgo).
β. res mobiles pretiosas,ut anulos ( ZabDziej II p. 528, a. 1489) , calices, cingulos, cruces (infra 45, 57 et CracArt I p. 166, a. 1460 ; Ztschr. X p. 390, a. 1497), sed etiam ad cultrum ( ŹrWaw III p. 7, a. 1516) , frenum ( Zsig p. 24, a. 1500) , privilegium ( ZabDziej III p. 252, a. 1485) .
γ. pecuniam ( AGZ XV p. 187, a. 1483) , teloneum ( ib. XII p. 277 , a. 1462) .
δ. homines (cmethones et infra 48 et vulgo alibi).
N. locut. in vadium (-o) aliquid alicui invadiare ( et StPPP XI p. 248, a. 1468) .
2.
a. zapisać, tj. zabezpieczyć wierzytelność na nieruchomości, obciążyć nieruchomość hipoteką; res immobiles hypotheca obligare
StPPP IX p. 242 (a. 1541) : nobili Andree ... bona sua ... in decem marcis ... obligauit et inscripsit ac presenti inscriptione i-at, obligat et inscribit ad festum Natiuitatis ... proximum.
b. wprowadzić w posiadanie; in possessione rerum immobilium collocare
KodPol II p. 957 (a. 1490) : a ... domino Stanislao ... accomodavimus ... ducentos florenos ... ipsum vero ... de solucione assecurare volentes i-amus, obligamur et possessionem damus ... Stanislao ... in villam nostram ... in vim reempcionis ... donec prefati ducenti floreni ... per nos ... plenarie ... fuerint exoluti.
c. aliquam summam pecuniae inter aliquos założyć, tj. wyznaczyć karę (zakład) między stronami zwaśnionymi; poenam vallatam inter partes litigantes constituere, designare
KsgCzer p. 261 (a. 1422) : i-vit vulgariter «zaloszil» dominus judex ... inter eos centum marcas ... ut reforment inter se jure et non bello.
Constr. ad 1—2: indicatur quid sq. acc. Indicatur cui a. sq. dat. et saepius. b. sq. apud :
ZabDziej III p. 54 (a. 1490) : pellicea fuit i-ta in tribus florenis apud ... Iacobum.
AKapSąd II p. 728 (a. 1507) : crucem argenteam se ... i-asse apud Iudeum ... in uno fertone.
Ib. III p. 140(a. 1509) : apud ... Nicolaum ... X sexagenas accomodaverat et IV kmethones in ... mansis ... locatos in eadem summa ... commodata in Villa Drosdowo i-erat.
Ib. p. 346 (a. 1526) : crucem argenteam apud ... Martinum ... i-vit pro usu suo.
Ita vulgo. c. sq. circa:
ZabDziej I p. 259 (a. 1542) : que quarta agri fuit i-ta circa Matiam.
Ib. p. 255 (a. 1542) : qua (sic ) fuit quarta agri i-ta circa tabernatore.
d. sq. in c. acc. vel abl.
ZabDziej II p. 279 (a. 1486) : estuario in Iudeis i-to a ... Alberto.
Ib. III p. 432 (a. 1497) : X coclearia ... i-vit in Iudeos pro sua necessitate.
e. sq. inter et
APozn II p. 181 (a. 1487) : argentum i-tum inter Iudeos ipse ... propriis pecuniis redimere debet.
Indicatur qua in (pro) re a. sq. in c. abl. (ut et vulgo alibi).
N. sq. in c. acc.
AGZ XVI p. 307 (a. 1500) : Ioseph ... Iohanni ... i-vit villas suas ... in tricentos florenos.
ZabDziej I p. 214 (a. 1530) : i-vit quartam agri ... Iacobo ... in quatuor marcas (ita ib. p. 242, a. 1538; p. 278, a. 1549
et saepius). b. sq. per :
ZabDziej I p. 326 (a. 1562) : i-vit quartam agri ... Iohanni ... per tres marcas monete.
c. sq. pro et
APozn I p, 87 (a. 1441) : pro quibus pecuniis ... domino Jaschkoni i-vit pingnus.
ZabDziej I p. 63 (a. 1457) : i-vit quartale agri ... pro duabus marcis cum duobus stadijs seminatis.
Ita saepius.
Indicatur quo in loco (ubi)
a. sq. in c. abl. et
AGZ XVI p. 224 (a. 1490) : Raphael ... Paulo ... tenetur debiti quadraginta ... florenos, in quibus i-at in Superiori Szrogow ... in kmetonibus.
b. sq. super c. acc.
AGZ XVI p. 258 (a. 1495) : Barbara ... consensit i-re ... Nicolao ... super inscriptionem dotalicii sui.
Indicatur modus vel finis a. sq. ad:
ZabDziej I p. 144 (a. 1501) : quartam agri ad exemendum i-vit.
b. sq. locut. prp. , v. gr. cum omni iure ( KsgSądWar p. 42, a. 1577) , pro sua (suo) necessitate (usu) ( et 979, 52), item in vim reemptionis (perditionis)
AKapSąd II p. 653 (a. 1486) : villam ... in CC marcis pecuniarum ... in vim reempcionis ... obligare et i-re.
RachKról p. 58 (a. 1472) : suplendo defectum argenti per me sibi i. Petro in vim perdicionis i-ti.
Indicatur tempus sq. locut. , v. gr. (quousque) ad exemptionem ( ZabDziej I p. 309, a. 1557 ; item ad tempus exemptionis ib. p. 315, a. 1560) , ad exspirationem invadiationis ( ib. p. 376, a. 1582) , ad finalem (plenariam) (ex)solutionem ( AGZ XII p. 283, a. 1463 ; ZabDziej I p. 314, a. 1560) sim. , per tres annos (a tribus annis: ZabDziej II p. 194, a. 1484) sim. vel enunt. temporali
II. singularia
1. mediopass. założyć się z kimś, iść o zakład; cum aliquo pignore certare, sponsionem facere
ZabDziej II p. 158 (a. 1484) : asserens, vox cito deberet scribi per duplex t et ... baccalarius voluit i-ri, quod per unum tantum t debet scribi.
Ib. p. 394 (a. 1487) : Iacobus voluit cum ... Martino i-ri pro precio deservito ... rotham ferream dentibus post tergum proicere; si non proiceret, extunc sibi pecunias perditas vellet restituere, petens eundem ad solucionem cogi et compelli.
2. trans. aliquem brać zastaw u kogoś; pignus capere apud aliquem, pignerari
CodPom p. 511 (a. 1236) : quicunque ... pro retencione decime ... non satisfecerit, per nuntium nostrum ... ad condignam satisfactionem debeat i-ri.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)