Ogólne
Pełne hasło
Więcej

BREVIS

Gramatyka
  • Formybrevis
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -e
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I. de tempore: krótki, krótkotrwały
  • II. de sermone: zwięzły, krótki
    • α. + brevioribus w skrócie, pokrótce
    • β. + brevem esse przedstawiać coś w sposób zwięzły
  • III. de magnitudine: krótki, mały, szczupły, (o wzroście) niski
    • α.
    • β. + mensa skromny stół
    • γ. + moneta mniejszej wartości
  • IV. de numero: nieliczny
  • V. + breve facere alicui rei umniejszać powagę czegoś

Pełne hasło

BREVIS, -e
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • N.
I. de tempore: krótki, krótkotrwały; exiguus, mediocris, modicus.
Dicitur etiam de rebus concr. haud diuturnis, v. gr. de
rosis.
Syn.
angustus ( CodEp III p. 468, a. 1500).
N. locut.
brevi (tempore) wkrótce; mox.
Simili sensu
infra breve temporis spatium ( *KodWp I p. 160, a. 1236) ; in brevi ( CodVit p. 393, a. 1417 et saepius, cf. Th. II 2174,3 sqq.; item in breviori : LibProm p. 85, saec. XV exeunte) ; ; breve
( CALLIM. Hist. p. 79 : b-e fere omnibus persuasum.
Tom. VIII p. 353, a. 1526 : quis subsequetur effectus, b-e experiemur).
II. de sermone: zwięzły, krótki; concisus, arctus, densus.
Opp.
prolixus ( Lites II p. 273, a. 1413) .
N. locut.
α. brevioribus w skrócie, pokrótce; breviter
MIECH. Sang. p. 3 : si ... signa ... pestilentiae ... patefacerem ... b-issimis.
Tom. XIII p. 96 (a. 1531) : b-bus vestra ... dominatio intelligat.
CracArt V p. 542 (a. 1535) : index argumentorum querendorum summam b-bus ob oculos ponit.
β. brevem esse przedstawiać coś w sposób zwięzły; paucis verbis exponere.
Simili sensu
breviore exprimere ( DŁUG. Op. p. 613 ) ; item in imagine brevi clave claudere ( OLOCH. p. 368, v. 227).
III. de magnitudine: krótki, mały, szczupły, (o wzroście) niski; parvus, exiguus, angustus.
Syn.
accurtatus ( DŁUG. LibBen I p. 47 ) , parvus ( MIECH. p. 186 ) , strictus ( DŁUG. Hist. II p. 518 ) .
Opp.
longus ( DŁUG. LibBen III p. 344 ) , oblongus ( ArHist V p. 389, a. 1529).
N. glossas Pol.
KsgCzer p. 351 (a. 1411) : b-is es tu michi ... vulgariter «crotek».
RFil XXIV p. 360 (a. 1446) : b-i statura ... «scurczone».
N.
α.
loco cognominis
KsgŁawKr p. 54 (a. 1369) : circa domum olim B-is Heinczonis.
β. mensa skromny stół; i. q. tenuis,simplex
RFil XVIII p. 311 (a. 1540) : si ... levet... mensa b-isque famem ... b-isque sitim.
γ. moneta mniejszej wartości; i. q. minoris pretii
AGZ XI p. 63 (a. 1430) : centum ... florenos b-es Hungaricales.
Tom. XII p. 302 (a. 1530) : civitates rusticos expediunt b-i marca ... et sibi marca nova et graviori solvere faciunt.
IV. de numero: nieliczny; paucus
KodPol I p. 19 (a. 1212) : quoniam dies hominis b-es sunt (cf. KodMp I p. 139, a. 1290).
DŁUG. Hist. I p. 455 : sub b-bus diebus ... multitudo ... convenit.
V. singulare breve facere alicui rei umniejszać powagę czegoś; auctoritatem alicuius rei minuere
AGZ XIX p. 168 (a. 1476): satis volo habere in littera mea et nolo b-e facere littere mee.
Cf. BREVITAS II BREVITER II 3.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)