Ogólne
Pełne hasło
Więcej

BEDELLUS

Gramatyka
  • Formybedellus, bedelus, bedelleus, bedelius, bedallus, bidellus, bodellus, budelius, budellus, budallus, butellus, pedellus
  • EtymologiaGerm. bital
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • sługa, woźny
    • 1. cechu
    • 2. (non nisi in Pomerania) sądu książęcego
    • 3. sądu prawa niemieckiego
    • 4. uniwersytecki

Pełne hasło

BEDELLUS, -i m. scr. bedelus,,bedelleus,, bedelius,,bedallus,,bidellus,,bodellus,,budelius,, budellus,,budallus,,butellus,,pedellus (Germ. bital)
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H.
  • N.
sługa, woźny; famulus, apparitor minor.
1. cechu; societatis fabrorum
SchlUrk p. 298 (a. 1235) : si pistor aliquis ... moritur, filius ipsius dabit solidum magistro pistorum et b-o ipsorum sex denarios.
2. (non nisi in Pomerania) sądu książęcego; iudicii principis
CodPom I p. 614 (a. 1240) : ab omni secularis iuris exactione liberi sint, videlicet aduocatione b-orum nostrorum, communis placiti, expeditionis etc.
PommUrk III p. 68 (a. 1289) : colonos eiusdem monasterii liberos esse concedimus ab omni iure secularis exactionis et ab omni pensione aduocatorum nostrorum sew b-orum.
Ib. IV p. 360 (a. 1309) : volumus … , quod nullus nostrorum ... advocatorum, b-orum vel officialium nostrorum quorumlibet de predictis mansis se aliqualiter intromittant.
N.
thelonei książęcy poborca celny; portitor principis
PommUB p. 136 (a. 1256) : fratribus de Oliva libertatem ... annone emendi et educendi sine omni contradictione scilicet advocatorum, b-orum thelonei et exactione ... donavimus.
3. sądu prawa niemieckiego; iudicii iuris Theutonici quod vocabatur
Visit. p. 290 (a. 1304) : incolae ... villae non per nostros [(sc. principis)] ministeriales sed per eiusdem villae b-um pro nostris debitis poenis pignorentur.
ArPrawn X p. 173 (a. 1406) : Nicolaus ... de Slumpniki statuat iuratos 2 et b-urnde ibidem ... contra Miroslaum.
Ib. p. 280 (a. 1409) : advocatus et scabini mandaverunt per b-um ipsam detineri.
Ib. p. 429 (a. 1414) : viceadvocatus dedit b-os ad citandum Katherinam.
StPPP II p. 605 (a. 1451) : quia ipsum citauit b-o alias «podwoyszkym» in jus ciuile.
KsgPrzem II p. 126 (a. 1452) : Macar et Clemens ... posuerunt solidum super eo, quia b-us ciuitatis recognouit, quod dicti duo ... sunt iustificati de eadem re, pro qua fuerunt inculpati.
Distinguitur
iuratus (
KsgŁawKr p. 259, a. 1394 : Iohannes ... per b-os iuratos citatus comparere non curavit); provincialis (
KsgKaz p. 107, a. 1378 : III gr. dedimus b-o provinciali).
Syn.
praeco (( KsgPrzem II p. 97, a. 1451 ; StPPP II p. 778, a. 1471 ; AKapSąd II p. 726, a. 1507 ; ZabDziej III 1, p. 47, a. 1551). ;
Opp.
ministerialis (terrestris) Visit. p. 290 cf. et
StPPP IX p. 256 (a. 1546) : pecijtque a nobis iuxta iuris formam ad pignorandum dominum Adam... ministcrialem vel b-um, quem et nos damus et adamus (i. e. addimus ) ei ministerialem terestrem.
4. uniwersytecki; universitatis
KodUJ I p. 1 (a. 1364) : rectoribus universitatis, doctoribus, scriptoribus et b-is ... esse volumus dominus gratiosus.
KodKrak I p. 351 (a. 1364) : studium generale ... erexit priuilegiauitque magistros, doctores, scolares, scriptores, stacionarios, b-os et familias ipsorum.
ARect I p. 676 (a. 1525) : citato ... seniore de bursa pauperum per... p-um vniuersitatis Cracouiensis (cf. ib. I p. 775-776, a. 1533).
N.
syn .
Concl. p. 173 (a. 1527) : sapiencia sive b-us, tabula recitata, iuramentum senis nostri Ipocratis eisdem insinuavit, ut iurent.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)