Ogólne
Pełne hasło
Więcej

BAIULO

Gramatyka
  • Formybaiulo, baiolo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. nosić, dźwigać
      • α.
      • β. + arma
    • 2. trzymać w rękach, piastować
    • 3. podpierać, podtrzymywać
  • II. transl.
    • 1. piastować, pełnić (jakąś funkcję)
    • 2. głosić, kazać

Pełne hasło

BAIULO s. BAIOLO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
I. propr.
1. nosić, dźwigać; portare, ferre (praec. onera).
N. locut.
α. iugum fidei catholicae ( MPH VI p. 308, saec. XIII).
β. arma i. q. tractare
GALL p. 402 (= 22, 14 M.): Boleslavus ... arma militaria b-re consuevit.
Item sensu latiore i. q. ferre,
v. gr. faculam in ore ( MARTIN. OP. Chr. p. 403 ) , babatum cum cruce (sc. insigne nobilitatis in clipeo KodMp I p. 237, a. 1335 ; StPPP II p. 668, a. 1462) , decretum (sc. litteras decretum continentes AKapSąd II p. 447, a. 1477).
N. de nave i. q. portare,vehere
CodPom p. 357 (a. 1224) : de navi ... octo «last» b-nti.
2. trzymać w rękach, piastować; fovere (praec. infantem)
AKapSąd II p. 18 (a 1415): ymago B. Marie Virginis coronata b-ns Puerum manu sinistra.
AGZ VIII p. 85 (a. 1430) : Beatam Virginem ... in sinu ... Christum b-ntem et tractantem.
RFil XXIV p. 351 (a. 1434) : b-re «popyastowacz».
Ita saepius, cf. Th. II 1686, 23 sqq.
N. in imagine
AGZ V p. 116 (a. 1442) : ut ... eo vigillancius animam in iugi memoria b-rent (ed. bacularent).
3. podpierać, podtrzymywać; fulcire
GŁOG. Phys. fol. B Ia : collum dictum est ... columna b-ns caput (ex Isid. Orig. 11, 1, 60 ).
II. transl.
1. piastować, pełnić (jakąś funkcję); gerere, agere
CodPom p. 581 (a. 1239) : fratribus ... Regis Eterni militiam b-ntibus.
StPPP XI p. 249 (a. 1468) : scoltetus ... resignavit coram iudicio ... Georgio suo filio iudicium b-re seu iudicare et agere in iudicio sicuti ipse egit.
2. głosić, kazać; in ecclesia contionari
*KodWp I p. 73 (a. 1212) : non impediatis ullatenus ... quominus in evangelii predicatione procedant, ut b-ntibus ipsis currat velociter sermo Eius, qui emittit eloquium suum terre (cf. *CodPom p. 227).
Cf. BAIULUS I 3.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)