Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ASSISTO

Gramatyka
  • Formyassisto, adsisto, asisto
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -stiti, -stitum
Znaczenia
  • I. propr.
    • A. + alicui (rei) przystępować do kogoś,stawać przy kimś lub przy czymś
      • α. + additione
      • β. + consensu
      • γ. + veritate
    • B.
      • 1. stać przy kimś, towarzyszyć komuś
      • 2. być obecnym
  • II. transl. transl. pomagać, wspierać

Pełne hasło

AS-SISTO s. ADSISTO s. ASISTO, -ere, -stiti, -stitum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
[occurrunt formae coniugationis I: 2. sg. imper. praes. act. assista:
ModlWW p. 29 : Virgo Maria ... veni, veni, veni ad me et assista propicia voci amici tui.
part. praes. assistans:
PomnLw I p. 81 (a. 1387) : Maczkonem ... personaliter coram assesso consilio assistantem.]
I. propr.
A. alicui (rei) przystępować do kogoś,stawać przy kimś lub przy czymś; adire, accedere.
N. in imagine de
α. additione (inactu publico)
PommUrk III p. 278 (a. 1279) : pater ... predicte ecclesie ... contulerat idem ius tali a-nte addicione, quod etc.
β. consensu :
KH LI p. 714 (a. 1365) : nostro consensu ad praemissa a-nte.
γ. veritate :
KodUJ II p. 75 (a. 1448) : quodsi relationi ...veritas non a-at.
B.
1. stać przy kimś, towarzyszyć komuś; astare, adesse.
Constr.
a. sq. dat.
N. locut.
curiae pełnić jakąś funkcję przy dworze; aulae regis adiunctum esse
Tom. X p. 117 (a. 1528) : delegimus ... Joannem ... cantorem Plocensem, quem nostro nomine agentem curiae a-re volumus.
b. sq. ad:
KodMp IV p. 334 (a. 1439) : baronum nostrorum, protunc ad latus nostrum a-ncium.
c. sq. acc.
Tom. I p. 14 (a. 1506) : uter ... eorum archiepum a-ret.
d. sq. in c. abl.
ArPrawn I p. 23 (saec. XV ineunte): cui ... in dictis revocacionibus a-re ... debetis.
2. być obecnym; praesentem adesse. Praec. iur. t. t. stawić się w sądzie; coram iudice adesse.
Constr.
a. abs.
b. sq. dat.
c. sq. in c. abl.
KodMaz(K) p. 162 (a. 1210) : cuius rei testes sunt ... plures persone in eodem synodo a-ntes (cf. KodMp II p. 24).
KodMp II p. 169 (a. 1287) : datis ... pluribus terminis et dicto preposito in eisdem a-nte.
d. sq. coram: PomnLw I p. 81 (a. 1387) cf. e. sq. circa:
StPPP I p. 273 (a. 1377) : dominus vero ejusdem cmetonis circa judicium debet a-re.
f. sq. adv. loci
KodWp I p. 228 (a. 1248) : testibus illic a-ntibus.
KsgŁawKr p. 39 (a. 1368) : tutore ipsorum ibidem a-nte.
Cf. ib. p. 133 (a. 1375) .
II. transl. pomagać, wspierać; adiuvare, auxilium ferre.
N. locut.
votis alicuius stosować się do czyichś życzeń; vota sequi
PP II p. 61 (a. 1450) : nos ipsius votis tenemur a-re et semper fideli obsecundacione parere.
Constr.
alicui
a. sq. abl. , v. gr. auxilio ( KodWp II p. 59, a. 1292 et saepius), consilio ( Lites II p. 110, a. 1413 et saepius), expensis ( ib. p. 298, a. 1413) , gladio ( ib. p. 110, a. 1413).
b. sq. in c. abl.
*KodKKr I p.48 (a. 1253) : qui nobis a-erunt in agone certaminis.
*Ib. p. 265 (a. 1365) : regi in defensione ... a-atis.
ArHist VIII p. 348 (a. 1499) : libenti animo a-remmagnificencje vestre in adiuvamine.
c. sq. ad:
KodWp I p. 87 (a. fere 1217): a-am eidem ad honorem ipsius conservandum et reformandum.
PrzywKr p. 8 (a. 1422) : sibi ... a-re promiserunt ... ad defendendum.
d. sq. cum:
Lites II p. 305 (a. 1413) : a-re regi et duci ... cum omni potestate.
e. sq. enuntiato finali
*CodEp III p. 53 (a. 1450) : nuncio nostro a-atis, quo etc.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)