Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AREA

Gramatyka
  • Formyarea
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. geom.+ regni mansorum przestrzeń, powierzchnia, pole N. a. geom. pole figury
    • γ. pole walki(zabudowana lub nie)
    • 2. dom, budynek
  • I. obejście,zagroda
    • 2. miara gruntu (niekiedy tyle co Ίαη') N. wygon, pastwisko
    • 3. posiadłość ziemska,folwark
  • I. klepisko
  • II. nasyp graniczny, tzw. ujazd

Pełne hasło

AREA, -ae f. scr. areya, aria, arrea, harea
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
I. przestrzeń, powierzchnia, pole; spatium, planities, campus. Additur gen. regni ( DŁUG. Hist. V p. 463 ) , mansorum ( KodWp III p. 111, a. 1358) . N. a. geom. pole figury; figurae superficies,[i.ziemia; terra, mundus
KH XXXII p. 474 (a. 1417) : ut pro his, quae in hac a-a de manu Domini suscepimus ... dona inarcessibilis gloriae capiamus.
γ. pole walki; campus, quo pugna committitur
Ztschr. XII p. 459 (a. 1460) : mox quidam ipsis Polonis affuit in a-a proelii apud Grunwald commissi in albis vestimentis.II. A. in re urbanaI. plac pod budowę, parcelai
(zabudowana lub nie); locus,quo aedificium stat vel construi potest. Additur gen. explicativus ecclesiae ( AKapSąd II p. 33, a. 1417) , domus (PomnLw III p. 129, a. 1426 et saepius), braseatorii ( APozn I p. 134, a. 1447).
Syn.
fundus ( KodPol I p. 116, a. 1277 et saepius), terra ( KsgKaz p. 562, a. 1402 ; KsgPrzem 1 p. 182, a. 1429) .
N.
piata plac niezabudowany; ubi nulla aedificia sunt (opp. constructa,)
AGZ XV p. 77 (a. 1467) : sub intromissione in domum cum a-is piatis constructisque.
N. glossas Pol.
KsgŁawKr p. 284 (a. 1394) : a-am seu «placzczam» suam non edificatain.
GLc p. 13 : a-a, locus ... purus sine aedificio, «syedlisko».
Cf. GLw p. 233 ; PP III p. 61 (a. 1437) ;; ib. p. 75 (a. 1439) ubi falso legitur aere; AGZ XIX p. 163 (a. 1506).
Inde
2. dom, budynek; aedificium,domus
KodPol II p. 891 (a. 1450) : de domibus siue a-is.
ArPrawn X p. 428 (a. 1414) : cum domo seu a-a.
DŁUG. Op. p. 423 : tres a-as ligneas in platea Canonicorum sitas. B. in re rustica
I. obejście,zagroda; fundus,quo rustici domus nec non aedificia ad rem domesticam spectantia continentur
KodKKr I p. 46 (a. 1253) : volumus jn a-a ad manendum in ... villa et in agris ad colendum eidem rectori ecclesiae providere.
DokSul p. 359 (a. 1386) : recepimus ab eo sculteto a-am cum domo et agris ad ipsas pertinentibus.
KodTyn p. 236 (a. 1422) : quorum agrorum a-a sita est pro structura domus in fine villae.
N.
locata obejście j zamieszkałe; quae habitatur
StPPP VIII p. 599 (a. 1398) : due a-e locate, una taberna ac sex agri, j
Simili sensu
ager areae :
AGZ XVIII p. 543 (a. 1501) : de quartali agri a-e alias «sczhywyerczy : dworzyska rolyey».
Item
arearum agri *PreusUB I 2,
p. 495 (a. 1303) : mansi reliqui ad agros I a-arum, quod est vulgariter dictum «wordelant» I(Germ. ) essent ordinandi.
*PommUB p. 607 I (a. 1310) : pro a-arum agris, quod «wortland» diI citur.
N. glossas Pol.
PrPol p. 142 (a. 1394) : i obtinuit... justo judicio ... vnam a-am videlicet i «sedlisko».
StPPP VIII p. 865 (a. 1400) : vidit II a-as dictas «sedliska»... et aliam «osadle» (cf.
PP II p. 99 a. 1428 ; ib. VI p. 71, a. 1432 ; KsgMaz III t p. 127, a. 1435 ; ArSang II p. 167, a. 1443 ; AGZ ! XVI p. 14, a. 1464 ; ZabDziej I p. 137, a. 1597) . I
AGZ XV p. 86 (a. 1468) : homo ... tenens mediam a-am alias «pol dworzyczny».
Ib. XVIII p. 543 (a. 1501) cf.
Tom. V p. 10 (a. 1519) : ex ... a-is, que «dworzisca» dicuntur, unum fertonem solvent (cf.
ib. VII p. 36, a. 1524 ; ib. XII p. 19, a. 1530 ;
ib. XIII p. 8, a. 1531). KsgMaz III p. 239 (a. 1437) : debet ... quiete in domo residere in a-a alias «poplothi».
2. miara gruntu (niekiedy tyle co Ίαη'); agri modus
ArPrawn X p. 298 (a. 1410) : kmeto ... de a-a sua seu agro discurrit.
KsgCzer p. 289 (a. 1423) : a-a seu «dzelnicza» prima cessit Petro.
KsgMaz III p. 264 (a. 1437) : sibi ius decrevit hereditatem «pomyerzicz» ad ha-as.
AGZ XIII p. 155 (a. 1444) : vendidit ... a-am alias «obszar» pro viginti ... marcis.
StPPPII p. 637 (a. 1456) : in totam a-am alias «wzor» ... intromissionem.
DŁUG. LibBen I p. 249 : laneos seu a-as cmethonales.
Ib. II p. 112 : est ibi a-a una seu laneum.
ZabDziej III p. 207 (a. 1492) : duas a-as sive laneos.
N. wygon, pastwisko; pascuum
AGZV p. 43 (a. 1422) : pro expellendo grege a-am wlgariter «scothnicza» libere assignamus.
3. posiadłość ziemska,folwark; ager alicuius proprius,allodium
ArHist XII p. 351 (saec. XIV) : privilegiorum ... super a-am conventus... donatorum.
Ib. IV p. 317 (a. 1349) : de curiis seu a-is locatis.
StPPP II p. 118 (a. 1401) : terciam partem hereditatis siue a-e dicte Suschke.
ZapSądWp p. 124 (a. 1403) : mediam a-am wlgariter «folwark».
Simili sensu
area curiae :
DokSul p. 328 (a. 1258) : in recompensationem a-ae curiae ... monasterii.
I. klepisko; locus in horreo, ubi frumentum trituratur.
II. nasyp graniczny, tzw. ujazd; agger,quo fines bonorum designantur
KodTyn p. 499 (a. 1471) : sub a-a alias «pod viazdem» villae Rybna... et Sosnka ... quae praedictas hereditates dividit.III. podstawa przyrządu astronomicznego/instrumenti astronomici basis
FRANCO p. 372 : aptabis a-am planissimam equidistantem orizonti, de plaustro uel de ligno, in qua constitues lineam 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55· meridianam ... tunc a-e predicte affigas tabulam ligneam. Infra confige... ipsum instrumentum clavis... a-e.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)