Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ANTIDOTUM

Gramatyka
  • Formyantidotum, anthidotum, antidothum, antydotum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. odtrutka
    • 2. lekarstwo
      • α.
      • β. + a-is fovere
  • II. transl.
    • 1. eccl. eccl. lekarstwo dla duszy, łaska sakramentu
    • 2. środek zaradczy, rada, sposób
    • 3. + L Idar wzajemny
    • 4. odpłata, zapłata

Pełne hasło

ANTIDOTUM s. ANTHIDOTUM s. . ANTIDOTHUM s. ANTYDOTUM, -i n.
  • F.
  • Th.
  • Bl. (-us)
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ. (antidorum)
  • A.
I. propr.
1. odtrutka; remedium contra venenum.
N. glossam Pol.
GLb p. 7 : a-um «yad», remedium ex contrario datum.
Inde sensu latiore
2. lekarstwo; medicamentum.
N. locut.
α. abundantes
CIOŁ. Lib. II p. 100 (a. 1428) : ut illi tanto morbo ... generali a-i remedio posset eo vtilius subvenire.
DŁUG. Hist. V p. 568 : quo morbo qui inficiebantur, nullo a-o medicinali suffragante ... cadebant.
β. a-is fovere :
DŁUG. Hist. IV p. 100 : Wladislaus rex ... neminem vulneratorum neglectum reliquit, quin foveret a-is et extolleret verbis.
N. in imagine
AH IX p. 118 (a. 1438) : dum carceri mancipatur s. Barbara, plaga queque hinc sanatur Dei per a-um.
N. constr. sq.
contra:
KodPol I p. 46 (a. 1242) : contra morbum duplicem duplex a-um preparando.
II. transl.
1. eccl. lekarstwo dla duszy, łaska sakramentu; remedium animae, sacramenti gratia
KodWp I p. 371 (a. 1267) : in quibus sacramentis tamquam in vasis medicinalibus populus devotus ... a-um gracie recipere consuevit.
CodSil V p. 314 (a. 1340) : sic misericordia solita Dei peccatorem trahit ad salutis a-um, ut peccatorum vulneribus multipliciter sauciatus querat medicum.
KodKKr II p. 191 (a. 1395) : homo ... ad ipsius ... anime salutis a-a tanto accurracius aspirare debeat, quanto etc.
Simili sensu
salutare vel salubre :
AKapSąd II p. 241 (a. 1464) : cupiens diem extremi iudicii operibus pietatis prevenire sueque anime a-um ordinare salubre, pro dicta ecclesia ... donavit ... duo molendina.
N.
a-um sumere :
KADŁUB. p. 141 : salutari ergo sumpto a-o Boleslaus felicem functus est diem (cf. MPH III p. 69, a. 1450).
In imagine
AH XLIV p. 21 (a. 1438) : a-i sempiterni ([i. e. Christi) ]prius spinis coronati, columnis flagellati etc.
2. środek zaradczy, rada, sposób; remedium, adiumentum, consilium
KodMp I p. 112 (a. 1278) : humane cautela prouidencie ... a-um reperit, quod sua acta cum tempore non transirent a memoria.
*CodVit p. 391 (a. 1417) : inter Francie et Anglie regna gverrarum a diu tempestas efferbuit nec de eorum scissura tam flebili votive pacis advenit a-um.
DŁUG. Hist. IV p. 543 : nec publice aliqua a-a pro rescindendo futuro ... impedimento interposita sunt.
3. dar wzajemny; donum vicissim datum
KodUJ I p. 13 (a. 1392) : amplioribus gratiarum a-is praeveniri meruerint.
CIOŁ. L ib. I
p. 180 (a. 1424) : gratis rependiis tante promocionis a-a (ed. antidote) valeam compensare.
Cf. ANTIDONUM.
4. odpłata, zapłata; remuneratio, merces
KodUJ I p. 92 (a. 1411) : studentes ... scolasticis laboribus ... insudantes ... spiritualibus et temporalibus a-is sive bonis ... curamus allicere.
*CodEp III p. 126 (a. 1467) : tale a-um federis iure non inique postulamus.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)