- F.
- Th. (rec.)
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- N.
I.
propr.
1.
niszczyć, burzyć, unicestwiać; destruere, delere,
ad nihilum redigere
KodLit p. 19 (a. 1260) : totum regnum nostrum fuisset cum subversione fidei a-tum.
KodMp I p. 93 (a. 1268) : cum ... ipsum cenobium ... sit penitus a-tum.Pass. ginąć, ulegać zagładzie; pessum ire, perire
KodWp I p. 133 (a. 1233) : que temporaliter aguntur per decursionem temporis a-antur.
KodPol I p. 117 (a. 1286) : acta mortalium oblivione vel morte intercepta ... solent a-ri.Part. perf. zniszczony; destructus
StPPP XII p. 415 (a. 1496) : piscina ... penitus a-ta alias «zalazlą».
2.
agrum
zostawiać odłogiem, ugorzyć; incultum relinquere
StPPP XI p. 692 (a. 1470) : kmethones ... agrum... reformare, fimum (ed. funum) ducere et non a-re (ed. amulare) alias «nye plonycz» tenentur.
II.
transl.
A.
iur. de rebus:
unieważnić, znieść, umorzyć; tollere, irritum
reddere, abolere
a.
acta, iura,
privilegia
sim.
KodKKr I p. 106 (a. 1278) : omnia iura ... destrui fecissemus et penitus a-ri.
KodWp II p. 5 (a. 1288) : ut ... hec ... donacio rata ... perseveret, nec a quoquam possit in posterum a-ri.
N.
glossam
Pol.
AGZ XII p. 331 (a. 1470) : inscripcionem a-at alias «vmorzyl».
Syn.
annihilare (
Lites III
p. 100, a.
1414
et saepius),
cassare (
KsgŁawKr
p. 312, a.
1397
et saepius),
destruere (
KodKKr I
p. 106, a.
1278)
, evacuare
(
*Lites II
p. 56
a. 1412),
impugnare, infringere, impedire (
CodEp I 2,
p. 227, a.
1463)
, irritum facere (
AKapSąd III
p. 136, a.
1509)
, mortificare
(
AKapSąd I
p. 26, a.
1433)
, revocare (
KodMp II
p. 258, a.
1325)
, tollere (
AKapSąd II
p. 144,
a. 1444).
b.
causam
StPPP VIII p. 731 (a. 1399) : hoc, quod Jacussius ... in Xansch volebat lucrari, est a-tum.Part. perf. nieważny; irritus.
Syn.
cassus (
PP II
p. 63, a.
1448
et saepius).
B.
de hominibus
1.
lekceważyć, potępiać;
nihili facere, damnare
ArHist V p. 242 (a. 1332) : omnes alias mulieres, quantumcunque devotas, vituperant et statum a-ant earundem.
2.
pass. upadać
na
siłach; debititari
GALL p. 456 : ex ea die Pomorani paulatim incipiunt a-ri, nec ita sunt ausi postea per Poloniam evagari.