Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AMPLEXUS

Gramatyka
  • Formyamplexus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -us
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. objęcie, uścisk
      • α.
      • β.
      • γ.
      • δ.
      • ε.
      • ζ.
      • η.
      • θ.
    • 2. fakt zawierania
  • II. transl.
    • 1. pl. czułość
    • 2. + sermonum okres w mowie

Pełne hasło

AMPLEXUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • B.
  • A.
I. propr.
1. objęcie, uścisk; actus amplectendi, complexus (saepius sensu erotico, praec. pl. feminarum, muliebres, maritales et abs. ). In imagine dicitur de a-u caritatis ( CodVit p. 446, a. 1419 et saepius), dilectionis ( KodKrak p. 10, a. 1310-1313) ; ; dulcedinis ( *Lites II p. 122, a. 1337) ; cupiditatis ( KodKKr II p. 341, a. 1409) , gratiae ( KodPol II p. 673, a. 1323) , pacis ( CodVit p. 376, a. 1416 et saepius), virtutum ( *Dogiel V p. 13, a. 1237 ; CodVit p. 766, a. 1427 ubi pro amplexu mendose legitur amplexa).
N. locut.
α. a-bus se inferre ( ROYZ. I p. 55 v. 306).
β. a-um (a-us) dare, iungere, praebere, celebrare ( DŁUG. Hist. IV p. 145 ).
γ. a-u (a-bus) adhaerere, excipere, fovere, tenere, attrectare ( AKapSąd II p. 178, a. 1451) , assumere ( KodKKr II p. 341, a. 1409) , colligere ( KomKadł p. 350 ) , demulcere ( DŁUG. Op. p. 11 ) , stringere ( CodEp I 2, p. 341, a. 1472 ; PAUL. CR. p. 86, v. 27 ), suscipere ( IO. VISL. p. 208, v. 140 ).
δ. in a-um (a-us) ruere, transire ( DŁUG. Hist. I p. 114, cf. Th. I 1198, 50), suscipere ( DŁUG. Hist. V p. 693 ).
ε. sub a-um ire.
ζ. ad a-um admittere ( *Lites II p. 122, a. 1337 ; WAPOW. Chr. p. 4 ) , pertrahere ( MPH IV p. 344, saec. XV).
η. ad a-um (a-us) pacis flecti ( DŁUG. Hist. IV p. 26 ) , permoliri ( CodVit p. 428, a. 1418 ; cf. CIOŁ. Lib. II p. 232 ) , properare ( CodVit p. 376, a. 1416).
θ. inter gratiae a-us fovere ( KodPol II p. 673, a. 1323).
2. fakt zawierania; actus continendi
Lites III p. 210 (a. 1413) : facite sentencie regis Romanorum obedienciam primo propter iusticie a-um, in qua nihil aliud nisi iusticia ... continetur.
II. transl.
1. pl. czułość; blanditia
KADŁUB. p. 25 : Julius ... Romani propagationem artaret imperii hostium illectus a-bus.
2. sermonum okres w mowie; orationis structura, circuitus, periodus
ROYZ. I p. 156 v. 192: post ... sermonum a-us sinuosa volumine verba.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)