Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ADVENIO

Gramatyka
  • Formyadvenio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ire, -i, -ntum
Znaczenia
  • I.
    • 1. propr. propr. o ludziach: przybywać, przychodzić
    • 2. transl.o czasie: nadejść
    • 3. o innych przedmiotach: pojawić się
  • II. + alicui przypaść w udziale
    • α. + pro portione, sorte
    • β. iur.+ causa, recognitio a-it alicui zostaje rozstrzygnięta na czyjąś korzyść
  • III.
    • 1. + fulmen a-ituderza
    • 2. + paries a-it zaczyna się
    • 3. + fama in effectum a-it sprawdza się
    • 4. + mihi advenit podoba mi się?

Pełne hasło

AD-VENIO, -ire, -i, -ntum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
[ut deponens usurpatur
AAlex p. 193 (a. 1502) : regina, que ex Gallia adventa est.
ZabDziej I p. 222 (a. 1532) : due vacce, que fuerunt advente; termino advento cf. infra 48 sqq.]
I.
1. propr. o ludziach: przybywać, przychodzić; de hominibus: ad aliquem locum venire.
Constr. :
a. abs.
b. sq. ad.
c. sq. acc.
N. locut.
alicuius praesentiam przyjść do kogoś; aliquem adire
KodWp III p. 636 (a. 1391) : leta mente vestram a-issem presentiam.
PP V p. 87 (a. 1427) : nostram presentiam … nequiuit a-re.
2. transl. o czasie: nadejść; de tempore: adesse.
N. iur.
a-nte vel etiam a-nto termino, tempore (i. e. temporis puncto), die iudiciali skoro nadszedł,nadejdzie; postquam venit, cum venerit
KodKKr I p. 166 (a. 1322) : quo (sc. termino ) a-nte ... Vbislaus comparuit.
KsgŁawKr p. 80 (a. 1372) : si … Otto tempore a-nte sancti Floriani post terminum predictum ... alteram non persol verit medietatem etc.
Ib. p. 181 (a. 1391) : quarto iudiciali a-nte termino adiudicavimus et sententialiter ediximus, quod etc.
Ib. p. 202 (a. 1392) : quarto ... die iudiciali a-nte ... cum nullus ... ex parte predicti Ffederberg comparuit (ed. comparavit).
ArPrawn VIII p. 64 (a. 1396) : termino a-nte perhemptorio.
AGZ XIV p. 53 (a. 1442): quo termino a-nto finaliter Swynka debet respondere.
Ib. p. 55 (a. 1442) : Anastasia testes debuit contra ipsum ducere in duabus septimanis, quibus a-ntis super ipsam Stephanus fiscavit ante ius.
ZabDziej IV 1 p. 86 (a. 1556) : tandem hodierno a-nte termino.
Eodem sensu:
AGZ XI p. 75 (a. 1433) : dum quatuordecim dies a-ssent, idem domini non produxerunt literam.
Inde etiam de eventibus; o zdarzeniach
*SSrSil IX p. 113 (a. 1465) : futura temporis opportunitate a-nta plures exercitus in destruccionem nostram adducentur.
StPPP VI p. 69 (a. 1512) : conventione prima Warschoviensi ... a-nte et existente.
N.
a-ns nadchodzący, najbliższy; instans, proximus
StPPP VIII p. 691 (a. 1399) : super festum sancti Jacobi ... nunc proximum a-ns.
PP III p. 146 (a. 1447) : quatuor sexagenas ... grossorum, quas soluere tenetur in quatuor annis a-bus.
ZabDziej I p. 140 (a. 1499) : usque ad annum a-ntem.
3. o innych przedmiotach: pojawić się; de ceteris rebus: apparere, v. g. de antidoto ( *CodVit p. 391, a. 1417) ; damnis ( ArPrawn X p. 54, a. 1397) ; gratia ( NIC. BŁ. Serm. I p. 56 ) ; servitiis ( LiegnUB p. 80, a. 1339) ; verbo ( GALL p. 442 ).
N. locut.
consensu a-nte za zgodą; ex consensu ( KodUJ III p. 189, a. 1492) .
II. alicui przypaść w udziale; obvenire (praec. de divisione bonorum).
N. locut.:
α. pro portione, sorte
KodMp III p. 6 (a. 1333) : pro porcione autem domine Heduigis ... Podkow ... Owadow ... a-erit.
StPPP VIII p. 842 (a. 1400) : predicto Nicolao … tota villa Sledzenice ... pro eius sorte a-it.
Inde
sors a-it alicui losowanie wypada na czyjąś korzyść; aliquid alicui sorte evenit
Dogiel IV 125 (a. 1346) : partis, cui sortes a-runt in processu limitum.
β. iur. causa, recognitio a-it alicui zostaje rozstrzygnięta na czyjąś korzyść; obtinetur ab aliquo
KsgGrWp II p. 246 (a. 1396) : Andreas … amisit ipsam ([sc. causam) ]et Johanni ... a-it ipsa.
Ib. p. 248 (a. 1396) : predicte domine ... recognicio a-it, et illi nuncio...decidit.
III. Singularia:
1. fulmen a-it uderza; ferit
DŁUG. Hist. V p. 52 : in ecclesiam Beatae Mariae … fulmen a-it.
2. paries a-it zaczyna się; incipit
AGZ XIX p. 578 (a. 1526) : scopulos ereximus ... ubi a-it paries bonorum dicti laskmanvczky.
3. fama in effectum a-it sprawdza się; adducitur
Tom. XIII p. 344 (a. 1531) : haec fama iam nunc in effectum a-it, quod denuo bellum incepit.
4. mihi advenit podoba mi się? expedit?placet?
KsgKaz p. 387 (a. 1396) : ego nullas volo transire, cum mihi a-erit ego transibo.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)