Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ACCLAMO

Gramatyka
  • Formyacclamo, aclamo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. wołać,krzykiem coś oznajmiać
  • II. transl.okrzykiem wyrażać zgodę, pochwalę
  • III. sq. duplici acc.: obwołać,ogłosić kogoś czymś
  • IV. + aliquem de aliqua re krzykiem oskarżać kogoś o coś
  • V. wzywać, przywoływać kogoś
  • VI. iur. iur. t.t. wzywać, pozywać kogoś do stawienia się w sądzie

Pełne hasło

AC-CLAMO s. ACLAMO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
I. wołać,krzykiem coś oznajmiać; clamare,clamando aliquid significare.
N. locut.
alicuius nomine wołać,obwoływać się czyimś imieniem (o wojsku); nomen alicuius clamare (de exercitu)
JANKO p. 732 : in conflictu ... uterque exercitus unius domini acclamatione utebatur: nam terrigenae nomine Mariae, filiae Lodvici ... a-bant, Domarathus autem ... ejusdem dominae nomen invocabat.
II. okrzykiem wyrażać zgodę, pochwalę; clamando approbare, laudare aliquid; transl. godzić się, potwierdzać coś; approbare,consentire, applaudere alicui rei
KodWp II p. 52 (a. 1291) : iudice ... iudicante abbatem esse iustum, ceteris baronis a-ntibus.
Tom. II p. 86 (a. 1512) : electioni universus hominum favor a-at.
N. iur.
KsgPrzem I p. 78 (a. 1417) : Nicolaus ... in eodem iudicio bannito a-vit donacionem predictam, factam per patrem ipsius matri sue.
III. sq. duplici acc. : obwołać,ogłosić kogoś czymś; renuntiare, dicere, clamando eliger aliquem
CodEp I 2 p. 22 (a. 1447) : S. V. dignum a-ant summo sacerdotio.
AKapSąd I p. 127 (a. 1479) : Uriel ... per omnes administrator a-tur.
DŁUG. Hist. III p. 432 : Semovitum ... regem a-at.
AKapSąd II p. 682 (a. 1496) : ipsum furem publicum a-ndo.
N. constr.:
aliquem in aliquid powołać kogoś na coś (na urząd); aliquem ad digniiatem, munus vocare, accire
ChrMP p. 485 : licet tota gens Polonica... ipsum in suum regem a-sset.
IV. aliquem de aliqua re krzykiem oskarżać kogoś o coś; clamando aliquem de aliqua re accusare
AKapSąd II p. 692 (a. 1489) : Agnetis ... maritum de stupro et facinore patrato flebiliter a-ntis.
V. wzywać, przywoływać kogoś; aliquem invocare
DŁUG. Op. p. 154 : sanctum Stanislaum pro sui consolatione a-at.
VI. iur. t.t. wzywać, pozywać kogoś do stawienia się w sądzie; aliquem in ius vocare, in iudicium venire iubere
KodMp IV p. 152 (a. 1415) : Dionisium ... a-ri iussit ministeriali Petro.
Ib. p. 248 (a. 1428) : Goworconem ad audiendum sentencie promulgacionem a-re.
StPPP VII p. 211 (a. 1544) : dum aliquis a-at aiiquemad iudicium.
Cf. ACCLAMATIO II.
N. locut.:
a-tus circa vestigium ten, na kim ciąży obwinienie na podstawie poszlak; is, qui suspectus et accusatus est propter quaedam sceleris commissi vestigia
TPaw IV p. 481 (a. 1392) : procurator ... a-to (-ti ed. ) circa vestigium vulgariter «sza licem» parere iussit personaliter.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)