Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CREATIO

Gramatyka
  • Formycreatio, creacio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. actus creandi (a Deo)
    • 2. generatio, procreatio
  • II.
    • A. mianowanie, wyznaczanie, wybór (na jakieś stanowisko); designatio, electio (magistratus)
      • α. + in nobilem actus ordini nobilium ascribendi
      • β. + in doctorem in doctoris gradum promotio
    • B.
      • 1. effectio, confectio
      • 2. actus condendi, constitutio, institutio

Pełne hasło

CREATIO s. CREACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
I.
1. stworzenie, powołanie do życia; actus creandi (a Deo).
N. definitionem
GŁOG. Hisp. fol. 113a : c-o ... simpliciter fit ex nihilo et nihil praesupponit subiecti.
Opp.
generatio:
WROCŁ. EpitConcl fol. o Ib : sicut enim Deus est principium vnum c-is omnibus rebus, sic vnus homo omnibus hominibus est principium generationis.
Ib. fol. b Ib : c-o est opus voluntatis ... generatio est opus nature.
Distinguitur phil.
secundum rationem ( GOST. Th. fol. b IVb) , passiva ( BYSTRZ. Log. fol. p. VIa ), item mala ( ConcPol IV p. 183, a. 1434—40 : haereticus dicens animas, quae sunt male c-is, non posse non peccare).
2. wydawanie na świat (potomstwa); generatio, procreatio
AKapSąd II p. 881 (a. 1487) : quamvis eandem dehonestaveram propter c-em prolis cum eadem.
Cf. Th. IV 1113, 34 sqq.
II.
A. de hominibus; mianowanie, wyznaczanie, wybór (na jakieś stanowisko); designatio, electio (magistratus).
Syn. et iuxta posita
constitutio, ordinatio ( Lites I p. 86, a. 1339).
Constr.
a. abs. b. sq. gen. obi. , v. gr. regis (syn. coronatio: *CodVit p. 913, a. 1430), vel explicativo, v. gr. militiae clericalis ( AAlex p. 282, a. 1503) . c. sq. in c. acc. (personae)
ConcPol VI p. 220 (a. 1398—1423) : litteram sue c-is in notarium.
CodEp III p. 26 (a. 1448) : Sbignei episcopi in cardinalem c-o.
DŁUG. Hist. IV p. 258 : c-o ... Iohannis de Pilcza in comitem.
N.
α. in nobilem nadanie szlachectwa; actus ordini nobilium ascribendi
ArHist III p. 403 (a. 1544) : litteris ... pro verificatione c-is in nobilem matris sue productis,
β. in doctorem promocja doktorska; in doctoris gradum promotio
ARect II p. 224 (a. 1561) : litteris c-is sue in doctorem in medicinis.
Simili sensu abs.
ArLit I p. 83 (a. 1521) : fit c-o per formam solitam authoritate Dei, sicque creatis doctoribus novis iubet eos aulam aperire et statim secedit promotor ad locum suum inter doctores.
B. de rebus
1. wykonanie; effectio, confectio
VITELO Opt. p. 197 : regula lignea similis penitus prius sumpte in omni lineatione et c-e.
2. założenie, ustanowienie; actus condendi, constitutio, institutio
KodMp I p. 314 (a. 1362) : dando ... Iohanni ... nomine c-is et plantacionis ipsius ciuitatis aduocaciam ciuitatis.
KodKKr II p. 85 (a. 1381) : capellae fundacionem, dotacionem, c-em, incorporacionem, ascriptionem, ordinationem ... ratificamus.
DŁUG. LibBen I p. 501 : in primordio c-is cancellariae Siradiensis.
N. constr. sq.
in :
DŁUG. Op. p. 429 : ad consentiendum in suam (sc. Withaudi ) coronationem et Lithuanici ducatus in regni (potius regnum ) c-em.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)