Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COADIUVO

Gramatyka
  • Formycoadiuvo, conadiuvo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -iuvi, -iutum
Znaczenia
  • I.
    • A.
      • 1. opem ferre (praec. sibi in vicem), auxilio esse, favere.
      • 2. divina peragenti assistere
    • B.
      • 1. facilius reddere
      • 2. addere, adicere
  • II. iur.
    • 1. aliquem coram iudice sublevare
    • 2. + in rota ei, qui ius iurandum praestat, verba suggerere
    • 3. + complementum iustitiae iustitiam exercere

Pełne hasło

CO-ADIUVO s. CONADIUVO, -are, -iuvi, -iutum
  • F.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • S.
  • B.
  • BJ.
[3. sg. ind. perf. act. coadiuvavit: TPaw III p. 129 cf. infra 519,29 sq. ]
I.
A. aliquem
1. wspomagać (zwł. wzajemnie), wspierać, sprzyjać; opem ferre (praec. sibi in vicem), auxilio esse, favere.
Syn.
defendere ( ArPrawn V p. 110, a. 1440).
Additur abl. modi, v. gr.
auxilio ( MPH II p. 318, saec. XIII exeunte), beneficio ( StSyn II p. 54, a. 1320).
N. constr.
a. sq. ad:
Lites I p. 429 (a. 1320) : alter alterum ad reprimendam invasorum seviciam c-bit (cf. KodWp II p. 405 et Th. III 1370,53 sq. ).
b. sq. acc.?
KsgKaz p. 342 (a. 1395) : c-ntibus fenum XII gr.
2. asystować (o sprawowaniu obrzędów liturgicznych); divina peragenti assistere
KodMaz(K) p. 37 (a. 1191) : archiepiscopus consecravit ecclesiam ... c-nte domino Fulcone Cracoviensi episcopo (cf. KodMp I p. 5; DŁUG. LibBen I p. 402).
B. aliquid
1. pomagać w czymś, ułatwiać coś; facilius reddere
VITELO Opt. p. 267 : termini corporis in longitudine uel latitudine ... c-ant non modice comprehensionem convexitatis.
2. dołożyć, dodać; addere, adicere
RachJag p. 69 (a. 1388) : Clementi carpentario ... I marc., I pernam lardi et I mensuram siliginis pro expensis c-ndo (nisi leg. coadunando).
II. iur.
1. popierać czyjąś sprawę; aliquem coram iudice sublevare
StPPP IX p. 84 (a. 1469) : si me hec responsio non c-ret.
PP V p. 13 (a. 1425) : si ... pro eadem porcione aliquis ... marsalcum impedierit, extunc ... Nicolaus et Andreas cum ipsorum munimentis ... ipsum c-re se obligant.
2. in rota pomagać, tj. podpowiadać komuś przy przysiędze; ei, qui ius iurandum praestat, verba suggerere
TPaw III p. 129 (a. 1389) : Stanislaus ... sex marcas ruit, quia in rota testes ipsius c-auit.
3. complementum iustitiae wymierzyć sprawiedliwość; iustitiam exercere
PrPol p. 87 (a. 1394) : quod noluistis c-re iusticie complementum cum homine suo.
KsgGrWp II p. 91 (a. 1398) : sui homines hominem suum occiderunt, quia noluit c-re justicie complementum pro homine occiso.
StPPP VII p. 457 (a. 1418) : duos nobiles ad ipsos debet dirigere, ut sibi complementum iustitie c-rent.
Cf. ADIUVO II 2.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)