Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CAUDA

Gramatyka
  • Formycauda
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1.
    • 2.
      • a. + aratri i. g. manubrium
      • b. + cometae
      • c. + maris, fluminis i. q. bracchium
      • d. + pergameni zona membranacea, qua sigillum litteris suspenditur
      • e. + vexilli pars protensa in acutum desinens
  • II. transl.
    • 1. comitatus
    • 2. pars posterior (praec. exercitus), tergum
    • 3. + litterarum i. q. finis
  • III. nat.
    • A.
      • 1.
        • a. Equisetum arvense Linn.
        • b. Polygala comosa Schk.
      • 2. + equa, equina Equisetum limosum Linn. vel Equisetum arvense Linn.
      • 3. + (lupuli) Verbascum Lychnitis Linn.
      • 4. + murilega Lycopodium clavatum Linn.
      • 5. + muris Myosurus minimus Linn.
      • 6.
        • a. Peucedanum Cervaria Cusso.
        • b. Peucedanum Oreoselinum Moench.
      • 7. + serpentina Polygala comosa Schk.
    • B. Motacilla alba Linn.

Pełne hasło

CAUDA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I. propr.
1. de animantibus: ogon (zwierząt lub ptaków): corporis pars posterior, pendens vel sursum erecta.
N. locut.
aliquid in caudam mutare wystawić na pośmiewisko; risui dare (alluditur ad Hor. Sat. 2,5,53?)
ArHist XII p. 293 (a. 1372) : honore ... conventus ... contempto et nomine quasi in c-am mutato.
N. apellationem hominis
KodWp I p. 193 (a. 1241) : Petro, qui dicitur sine c-a.
2. per metonymiam de rebus:
a. aratri rączka pługa; i. g. manubrium
GŁOG. Alex. I fol. 36b : guris ... est c-a aratri ... lignum longum, per quod arator dirigit aratrum in arando agrum.
b. cometae i. q. crines
DŁUG. Hist. III p. 290 : cometes ... c-am seu facem ... versus orientem retorquens.
c. maris, fluminis odnoga, zalew; i. q. bracchium
Dogiel IV p. 165 (a. 1466) : quae piscaturae sunt in c-a maris alias «hap» (Germ., cf. ŁASKI ComPriv fol. 143a; VL p. 205)
. PrzywWar p. 20 (a. 1474) : c-am Wyssla nuncupatam «lacha», que in prata ciuilia violenter erupuit et emanauit effluxitque post obstaculum ... alias... «tama».
Cf. Th. III 627,52 sq.
d. pergameni skrawek pergaminu służący do zawieszania pieczęci przy dokumencie; zona membranacea, qua sigillum litteris suspenditur
KodWp III p. 595 (a. 1387) : litteras ... in c-a seu pressula pargamena impendenti sigillatas.
KodUJ II p. 50 (a. 1444) : litteras cum c-a pergameni duplici impendente sigillatas.
e. vexilli ogon chorągwi; pars protensa in acutum desinens
DŁUG. Op. p. 577 : c-a autem banderii protrahitur in longitudine trium ulnarum.
Tom. VII p. 255 (a. 1525) : prestitit jusjurandum ... fratre ... c-am ipsius vexilli contingente.
Cf. CAUDULA.
II. transl.
1. orszak; comitatus
PEREGR. fol. C la : Christus natus est in diuersorio contra gloriantes de turba et c-a magna.
2. tyły, koniec; pars posterior (praec. exercitus), tergum
KADŁUB. p. 136 : omnes pene in c-am relabi, quorum causa hic agitur.
DŁUG. Hist. I p. 557 : dum ... Haliciensium turmae ... in eandem tergi et c-ae partem ... abiissent.
Cf. ib. IV p. 537 . Cf. Th. III 627,54 sqq.
3. litterarum zakończenie; i. q. finis
StPPP X p. 44 (saec. XV) : scribit magister ... in c-a propter humilitatem.
CodEp II p. 277 (a. 1431) : finem sive c-am istius articuli.
Tom. VIII p. 10 (a. 1525) : non placet... mihi hec c-a litterarum ... dni episcopi.
Cf. Th. III 627,45 sq.
III. nat.
A. de plantis
1. draconis
a. skrzyp polny; Equisetum arvense Linn. GLr I p. 101 .
b. krzyżownica czubata; Polygala comosa Schk. GLr I p. 220 .
2. equa, equina skrzyp polny lub bagienny; Equisetum limosum Linn. vel Equisetum arvense Linn. GLr I p. 101 et 102.
3. lupina (lupuli) dziewanna firletkowa; Verbascum Lychnitis Linn. GLr I p. 298 .
4. murilega et abs. . widłak goździsty; Lycopodium clavatum Linn. GLr I p. 102 .
5. muris mysiurek drobny; Myosurus minimus Linn.
6. porcina
a. gorysz siny; Peucedanum Cervaria Cusso. GLr I p. 255 .
b. gorysz pagórkowaty; Peucedanum Oreoselinum Moench. GLr I p. 254 .
7. serpentina krzyżownica czubata; Polygala comosa Schk. GLr I p. 220 .
B. de avibus: pliszka; Motacilla alba Linn. GLr I p. 413 .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)