Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CAMPANA

Gramatyka
  • Formycampana, campagna
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • instrumentum sonorum ex aere factum, quod ad homines convocandos (praec. in ecclesiam) abhibetur
    • α.
    • β. tintinnabulum
    • α. + sub campanam in turri (curiae)
    • β. iur.+ sub una campana in eodem districtu
    • γ. + post campanas sero

Pełne hasło

CAMPANA s. CAMPAGNA, -ae f.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
dzwon; instrumentum sonorum ex aere factum, quod ad homines convocandos (praec. in ecclesiam) abhibetur
KodWp I p. 511 (a. 1285) : ante elevationem Corporis Christi c-a pulsetur, ut homines concurrant ac deinde ut orent.
ArHist XI p. 154 (saec. XIII) : clerus ... sonantibus c-is alta voce concinat: Te Deum.
Distinguitur
ecclesiae ( AKapSąd III p. 184, a. 1515) , oratoria ( MPVat III p. 372, a. 1360) , horologii ( KsgKaz p. 428, a. 1398).
N.
α. in descriptione insignis nobilium
ArHist VIII p. 474 (a. 1424) : Mathias se dicebat de clenodio Ossoria et proclamacionis rotam in clipeo sine c-a et clipeum in c- a.
β. dzwonek; tintinnabulum
Zsig. p. 83 (a. 1501) : pauperi cum c-a roganti.
AKapSąd III p. 198 (a. 1519) : scholaris cum sacerdotibus ... pro columbacione missis cum c-a ambulavit.
N. iuncturas
campanam pulsare ( KodWp I p. 511, a. 1285 et saepius; item pulsus campanae: KsgRachKr p. 303, a. 1393 et saepius), signare ( AGZ IV p. 10, a. 1402) , sonare ( ConcPol IV p. 154, a. 1435 et saepius; sed etiam campana sonat: ArHist XI p. 154, saec. XIII et saepius), tangere ( VKyng p. 724 ).
Simili sensu
ad (in) campanam percutere ( CodEp I 2, p. 212, a. 1461) , signare ( AKapSąd II p. 875, a. 1449 et saepius).
N. locut.
α. sub campanam w wieży (ratuszowej); in turri (curiae)
ARect II p. 67 (a. 1540) : eum dedit incarcerare in praetorio Cracoviensi sub c-am.
β. iur. sub una campana pod jednym dzwonem, tj. w jednym okręgu; in eodem districtu
TPaw IV p. 9 (a. 1392) : sedens mecum sub una c-a et in una hereditate.
AGZ XVI p. 379 (a. 1464) : existentes sub una c-a in eodem districtu et sub eodem vicinatu.
Simili sensu
sub sono campanae :
KodWp II p. 125 (a. 1296) : in districtu Gluschinensi et villarum eiusdem comitis, que adiacent sub sono c-e.
γ. post campanas za późno; sero
*Tom. XIV p. 472 (a. 1532) : tamen iam sero est, et, ut aiunt, post c-as.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)