Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AVENA

Gramatyka
  • Formyavena
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownikrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. Avena sativa Linn. (granum et aristae cum culmis)
  • II. iur.
    • 1. tributum, quod avena solvebatur
    • 2. tributum
  • III.
    • 1. fistula, tibia.
    • 2. calamus
  • IV.

Pełne hasło

AVENA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
[generis n.
PomnLw II p. 16 (a. 1405) : item XII gr. expositi sunt pro aueno, item ½ sxg. pro aueno.
GŁOG.Alex. I fol. 55b : raro habent pluralem numerum vt siligo, auenum, triticum.
N. pl.
AGZ XI p. 430 (a. 1458) : avenarum dationibus alias «osspy».
Ib. XIII p. 371 (a. 1462) : cum agris, laboribus, cum avenis, donationibus etc.
Tom. V p. 169 (a. 1520) : eliguntur proxime sequentes tanquam ex avenis triticum.]
I. owies (ziarno i kłosy wraz ze słomą); Avena sativa Linn. (granum et aristae cum culmis).
N. glossas Pol.
RFil XXII p. 27 (a. 1512) : a-a «owszyk». GŁOG. Alex. I fol. 58b : a-a ... «owies» inde avenula id est parua a-a.
II. iur. t. t.
1. danina uiszczana w owsie; tributum, quod avena solvebatur
KodWp I p. 418 (a. 1278) : villanos ... absolvimus ... ab omnibus... solucionibus ... a fumigatione, quod «podimne», ab a-a quod «porsiczne» vocatur.
KodMaz(L) p. 32 (a. 1297) : absolvimus ... villanos ... a castris et ab a-a, quod «porzeschne» dicitur.
Ad rem cf. O. Balzer, Narzaz, Lwów 1928, pp. 179- 200.
N. glossas Pol.
RachJag p. 278 (a. 1393) : II mens(uras) a-e de «sep».
DŁUG. LibBen I p. 34 : cmetones non solvunt a-am alias «oszep».
Visit. p. 145 (a. 1511) : de quolibet laneo dant tres choros a-ae pro seminatione, quae datia vocatur «sepy».
Cf. infra a-ae «viecznego» cmethones duos choros ... componunt, «vieprzovego» cmetones omnes componunt marcam semel in anno.
Ib. a-ae «gayowego» dant per I chorum de qualibet domo, a-ae «rolnego» dant per unum chorum de sorte.
Dicitur de
avena: censuali ( KodWp V p. 499, a. 1430 : soluunt coloni de laneo census ... per 12 choros a-e censualis, a-e vero «rzepnego» per duos choros. Cf. AGZ XV p. 231, a. 1491 et
Visit. p. 283, a. 1512 : solvunt de manso ratione census ... per II choros a-ae «rzepnego».
AGZ XIII p. 361, a. 1460 : kmethones ... unum vas cervisie dare pro «stawnicza», a-e eciam «stawnyczny» censualem ... tenentur ex integro exsolvere), contributionis (
CodEp II p. 191, a. 1425 ; ib. p. 232 et p. 311.
N. glossam Pol.
ArSang V p. 38, a. 1508 : habebit a-am contributionis alias «sepny owyesz»),
exactionali ( KodWp V p. 52, a. 1404, cf.
RachJag p. 17, a. 1389 : XLVIII mensure a-e exaccionales), fumalium (
AGZ XIX p. 424, a. 1494 : mediam tertiam tunicam siliginis cum a-a fumalium alias «poddymnye».
N. glossam Pol.
PP II p. 100, a. 1450 : nobis tenebitur a-am videlicet duas mensuras wlgariter «dimove» nuncupatam)
, regali ( AGZ XVII p. 340, a. 1497 ; ib. p. 56, a. 1471), ; servitiali ( CodSil II p. 136, a. 1337 : hereditatem ... cum universis et singulis utilitatibus ... cum servitiali a-a, id est a-a venatorum, que Theutonico eloquio «lovczhaber» appellatur)
, silvali vel silvestri (
RachJag p. 49, a. 1393 ; AGZ XVII p. 36, a. 1470 ; PommUrk VII p. 371, a. 1330 ; AGZ XV p. 288, a. 1493 ; ib. XVI p. 278, a. 1497. ;
N. glossas Pol.
KodPol II p. 866, a. 1436 : damus ... eisdem oppidanis omnimodam libertatem ab omnibus solutionibus a-e vulgariter «gayowego owssa».
Cf. Visit. p. 197, a. 1511 .
Ib. p. 319, a. 1511 : solvent de laneo pro annuo censu ... per unam mensuram a-ae «lesznego»).
N.
penalis :
RachJag p. 15 (a. 1389) : viceprocuratori ... II chori a-e penalis.
Inde abs.
2. danina; tributum
StPPP XII p. 485 (a. 1583) : queruntur ... kmethones omnium villarum ... quod a-a glandinum exigitur ab eis indistincte.
III.
1. piszczałka, fujarka; fistula, tibia.
2. pióro do pisania; calamus
RFil VIII p. 303 (a. 1471) : perlege luminibus placidis, quaecunque Philippi dictavit tenuis nuper a-a tibi.
IV.
inter aves domesticas enumeratur loco fortasse corrupto
Biecz p. 45 (a. 1521) : in armentario: item vaccae mulsibiles 16, item taurus 1, item vituli duorum annorum 9, item sues 26, item aucae 21, item a-ae 14, item galli 40.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)