Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AUSPICIUM

Gramatyka
  • Formyauspicium, auspitium
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ii
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. propr. auguriam, omen, signum.
  • II. transl.
    • A.
      • 1. initium.
      • 2. spes, expectatio
      • 3. + felix, prosperum res secundae, prosperitas
      • 4. potestas, voluntas, auctoritas.
      • 5. + amoris

Pełne hasło

AUSPICIUM s. AUSPITIUM, -ii n.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
  • N.
[abl. pl. auspicibus
*Tom. XII p. 167 (a. 1530) : tandem comitia bonis auspicibus eo die ... inchoarentur.]
I. propr. wróżba, zapowiedź, znak wróżebny; auguriam, omen, signum.
Praec. in locut.
(in, sub) auspicio (auspiciis) fausto sim. szczęśliwie, pomyślnie; bono omine,feliciter, prospere.
Opp.
adverso sim.
II. transl.
A.
1. początek; initium.
Additur gen. , v. gr.
circumspectionis (( *KodTyn p. 403, a. 1456 ; *KodUJ II p. 252, a. 1467), ; conversionis ( *Theiner I p. 195, a. 1324), locutionis ( *CodVit p. 880, a. 1429), meditationis ( CIOŁ. Lib. II p. 84 ) , propositi ( *KodKWil p. 108, a. 1420).
N.
przedsięwzięcie; inceptum
VL p. 161 (a. 1505) : regnantium ... a-a feliciora semper eveniunt, si quod ... suis proferunt ... oraculis ... literis etiam ... firment.
2. nadzieja, pomyślne widoki na coś; spes, expectatio
KodKrak I p. 36 (a. 1358) : regie maiestatis celsitudo ... celebrioris fame venustatur a-is.
CIOŁ. Lib. II p. 215 : viros ... probitate conspicuos et pacis diligentes a-a.
AGZ IX p. 107 (a. 1472) : spe optima, quam semper de tuis a-iis habui.
DŁUG. Hist. IV p. 458 : Nyeszovia novis tectis et a-iis redigebat Thorun in solitudinem.
*Dogiel I p. 126 (a. 1530) : tentanda ... quae ad mutuae unionis a-um et firmitatem accedere censentur.
3. felix, prosperum sim. pomyślność, powodzenie; res secundae, prosperitas
FormJ p. 23 : operante Domino ... vestra semper desideria execucione grata prospera prosecuntur a-a.
KodLit p. 348 (a. 1431) : usque felix a-um presenciis mutuis inter vos arridebit.
AGZ VII p. 78 (a. 1434) : humane felicitatis a-a et successus possumus adipisci.
Opp.
sinistrum okoliczności niepomyślne; res adversae
Dogiel IV p. 78 (a. 1404) : sinistris se ingerentibus a-iis (cf. KodLit p. 84; Lites II p. 434).
4. władza, wola, wpływ; potestas, voluntas, auctoritas.
Syn.
nutus ( ArPrawn VI p. 65, a. 1529).
N. locut.
Divinis annuentibus (faventibus) auspiciis z łaski Bożej; favente Deo ( FormJ p. 10 ; Lites II p. 434, a. 1404) ;. Praec. dowództwo wojskowe; imperium militare.
N. locut.
(sub) ductu et auspicio (-iis) alicuius pod dowództwem; aliquo duce.
5. (singulare) amoris :
KADŁUB. p. 25 : hec regina odio emule ab amoris a-o, quo regem ... devinxerat, predictarum nomina urbium transmutavit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)