Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ASSOCIO

Gramatyka
  • Formyassocio, adsocio, asocio
  • Etymologia nonnisi semel ap. Statium et rec. cf. Th. II 904,35
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. se alicui socium adiungere (praec. in via), aliquem comitari
  • II.
    • A. + sibi socium adiungere
      • α. sibi conciliare
      • β. iur.+ iudicio iudicibus adiungere
      • γ. + in cubili ac toro matrimoniali nubere
    • B.
      • 1. adiungere
      • 2. iungere, unire

Pełne hasło

AS-SOCIO s. ADSOCIO s. ASOCIO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
(nonnisi semel ap. Statium et rec. cf. Th. II 904,35)
  • ,
  • Bl. (ads-)
I. przebywać w czyimś towarzystwie, towarzyszyć komuś, zwł. w drodze; se alicui socium adiungere (praec. in via), aliquem comitari
VHedv p. 554 : hora ... conpetenti ad a-ndum dominam rediit.
Lites I p. 201 (a. 1339) : cum eo transivit per viam a-ndo eum per viam.
Constr.
aliquem
a. abs. VHedv p. 554 cf.
DŁUG. Hist. I p. 532 : Sobieslaus ... Bohemiam ... militibus Boleslai ... illum a-ntibus reversus est.
Ita saepius.
b. sq. in c. acc.
NIC. BŁ. Serm. I p. 413 : qui omnes Christum a-bant in coelum.
ArHist XI p. 162 (saec. XV) : archiepiscopus ... cum prelatis ... a-bunt principem in regem coronandum in Scalcam (cf. ib. XII p. 151).
c. sq. ad:
CorpJP III p. 211 (a. 1512) : episcopi reginam ... a-ant usque ad suum thalamum.
*Tom. X p. 379 (a. 1528) : princeps promittit eos facere a-ri ... salvos ... usque ad confinia regni.
d. sq. in c. abl.
SSrSil IX p. 57 (a. 1464) : stem v. in hac felici ... expeditione ... valebunt a-re.
AKapSąd I p. 549 (a. 1494) : dni prepositus et archidiaconus a-bunt rmum dnum cardinalem in processione.
CodVit p. 1029 (a. 1416) : Wytaudus in recessu suo per ipsos Cruciferos a-batur.
e. sg. per: Lites I p.201 (a. 1339): cf.
MPVat I p. 420 (a. 1342) : personis, que eum a-verunt per regnum.
f. sq. de:
AKapSąd III p.23 (a. 1466) : dum ... mulierem de domo sua reduceret atque a-ret.
g. sq. abl. (nisi in excidit)
DŁUG. Hist. I p. 165 : Boleslao eum ... itinere cum militibus a-nte.
h. sq. adv.
MARTIN. OP. Serm. fol. 18b : ipsam matrem amicabiliter a-ndo.
N. eccl.
Corpus Domini nawiedzać Przenajświętszy Sakrament; visitare
StSyn III p. 11 : omnibus ... penitentibus et confessis, qui reverenter et devote intra loca illa Corpus Domini a-verint, decem dies.
Infra cum lumine aut eciam de die extra loca illa sine lumine a-ntibus Corpus Domini viginti dies de iniunctis sibi penitenciis misericorditer relaxamus.
Pass. mieć kogoś przy boku; aliquem socium habere
MARTIN. OP. Marg. fol 2b: abatissa volens loqui cum aliquo debet a-ri per vetulam monacham.
KOMOR. p. 337 : pater ... processit Ungariam ... a-tus fratribus Polonie.
II.
A. homines:dołączać do kogoś, przyjmować do jakiegoś grona; socium adiungere (praec. sibi
*ChrMP p. 485 : sibi non modicam armatam militiam a-ntes.
KodMp I p. 155 (a. 1297) : multa monasteria, que familiares non habent, extrinsecos ... a-ent medicos.
*KodWp II p. 408 (a. 1327) : a-tis sibi nonnullis perditionis filiis ... Lubucensem ecclesiam ... funditus diruerunt.
N.
α. zjednać sobie; sibi conciliare
*Dogiel V p. 32 (a. 1308) : fratres a-to sibi dicto praeposito ecclesiae et canonicis etc.
β. iur. iudicio dodać do grona sędziów; iudicibus adiungere
StPPP VI p. 21 (a. 1518) : assessorum iudicio regio a-torum et adiunctorum.
γ. in cubili ac toro matrimoniali poślubić; nubere
*Dogiel I p.431 (a. 1536) : dominam Hedvigiin ... nobis legitime desponsatam ... in cubili ac thoro matrimoniali a-vimus.
Item
marito :
ZabDziej II p. 50 (a. 1483) : petendo ... eandem ... sibi Venceslao tanquam principali et vero marito adiudicari, adiungi et a-ri.
Simili sensu legalibus sacramentis :
VAd p. 209 : ambo Deo dilecti divinaque dispensatione legalibus sacramentis a-ti filium genuerunt.
Pass. et. refl. dołączać się do kogoś, szukać czyjegoś towarzystwa; se socium adiungere
CodEp I 2, p. 99 (a. 1450) : se a-bit nuntiis regiis.
KomKadł p. 300 : boni bonis a-antur et conuersantur.
N.
mulieribus:
ZabDziej III p. 398 (a. 1493) : reliquid eam et se aliis mulieribus a-vit.
B. res
1. przyłączać; adiungere
KodMp IV p. 420 (a. 1443) : ad medietatem piscine nostre ... aliam eiusdem piscine medietatem ... perpetuo et in evum a-uit, adiunxit, appropriauit.
ZabDziej IV1, p. 74 (a. 1554) : proportionaliter legata accipiendo, levando et possessioni suae a-ndo.
Ib. I p. 386 (a. 1585) : planiciem agri cum media prata adiungendo, a-ndo et incorporando ad molendinum.
N.
dodawać; addere
SACR. Elucid. fol. 5a : ad panis sacrificium plures panes a-ant et apponunt, vnum in nomine Marie ... alium ... in nomine Basilii.
2. łączyć; iungere, unire
PAUL. CR. p. 8 : duo regna situ, foedere, societate et amicitia ... coniunctissima ... et patronis adiungenda et a-nda.
*Dogiel I p. 33 (a. 1538) : provinciae ab antiquo ... plerarumque ... rerum communione a-tae sunt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)