Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ASCRIPTICIUS

Gramatyka
  • Formyascripticius, adscripticius, ascriptitius, asscripticius, asscriptitius
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I. in numerum nuper ascriptus.
    • α. + Aquila
    • β. + ius
  • II.
    • A. iur.
      • 1. + colonus, homo, rusticus, servus (Ecclesiae, glebae) colonus agro alicui colendo ascriptus atque attributus
      • 2. + servitus coloni fundo ascripti conditio
    • B. eccl.+ sacerdos dioecesi alicui ascriptus

Pełne hasło

ASCRIPTICIUS, -a, -um scr. adscripticius,, ascriptitius,,asscripticius,,asscriptitius
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
I. przypisany, nowo zaciągnięty do spisu; in numerum nuper ascriptus.
N.
α. Aquila de Erasmo Ciołek episcopo Plocensi in familiam nobilem aquilam insigne habentem ascripto
CRIC. p. 155, v. 1 : demissa est Aquila a-a (cf. Tom. V p. 160).
β. ius :
KodKKr I p. 148 (a. 1306) : civitatem in omnibus iuribus tam a-iis quam consuetudinariis et asscriptis acceptamus.
II.
A. iur. t. t.
1. colonus, homo, rusticus, servus (Ecclesiae, glebae) tzw. przypisaniec, człowiek przypisany do jakiejś posiadłości; colonus agro alicui colendo ascriptus atque attributus
KodMaz(K) p. 208 (a. 1222) : homines eius (sc. ecclesiae B. V. Mariae in Czerwińsk ) a-ij ubicunque constituti non debeant ab aliquo iudicarj, nisi ab abbate loci dicti (cf. KodPol I p. 26).
DokSul p. 316 (a. 1217) : cum rusticis a-iis, qui de servitute a-a liberari satagebant.
KodKKr I p. 122 (a. 1286) : omnes tam liberi (ed. iiberi), quam non liberi seu a-ij homines.
Opp.
liber ( KodMp II p. 106, a. 1256 et saepius). Additur glebae :
Lites II p. 244 (a. 1289) : rusticum a-um glebe in Sitno domini Woycech.
KodKWil p. 424 (a. 1489) : villulam ... cum viginti hominibus glebe a-iis.
Item abs. loco subst.
*KH III p. 54 (a. 1105) : muniuit villam Lantnik cum a-iis.
KodKKr I p. 10 (a. 1206) : villam cum decima eiusdem uille et a-ijs in eadem uilla ... manentibus.
Syn.
obnoxius ( PP VI p. 100, a. 1329 : obnoxii seu a-ii dictarum villarum) vel servitium (
ArPrawn VII p. 77, a. 1566 : a singulis a-iis seu, vt vocantur, seruitiis singulos itidem grossos praeco accipiet).
N. definitionem saec. XVI
ArPrawn VII p. 61 (a. 1566) : a-ii, vernaculi seu originarii, ex mancipiis nati serui.
Cf. ASCRIPTICINIUS ASCRIPTIUS .
2. servitus obowiązki przypisańca; coloni fundo ascripti conditio DokSul p. 316 (a. 1217) cf. sq.
ArHist IV p. 293 (a. 1244) : qui incolae villae nobis a-a pertinebant seruitute (cf. KodMaz(K) p. 536).
Ad rem cf. St. Arnold, Z dziejów społecznych Polski średniowiecznej, Księga Pamiątkowa ku uczczeniu 25-letniej działalności M. Handelsmana, Warszawa 1929.
B. eccl. sacerdos kapłan należący do diecezji; dioecesi alicui ascriptus
ConcPol II p. 117 (a. 1528) : quomodo a-iis totius gregis nostre sacerdotibus ... consuleremus.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)