Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AQUATICUS

Gramatyka
  • Formyaquaticus, aquatiquus
  • Etymologia subst. -um, -um.
  • Odmiana -a, -um
  • Część mowyprzymiotnik
  • Rodzajnijakinijaki
Znaczenia
  • I. qui in aqua vivit.
  • I. qui aqua constat, aqua impletus est. Dicitur de
    • 2. + aquaticum, -i qui aqua impellitur (de molendino, rota, lapide)
    • 3. quo aqua continetur (de vase)
    • 4. qui in fluvio vel mari est
    • 5. ad aquam situs
      • α. + officium
      • β. + sententia aquae iudicium
      • γ. + teloneum

Pełne hasło

AQUATICUS s. AQUATIQUUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
(subst. -um),
  • B. (-um),
BJ.
  • N.
(-um).
I. de animalibus: wodny, żyjący w wodzie; qui in aqua vivit.
N.
canis pies używany do polowania na wodzie; qui ad venationes, quae in aqua fiunt, adhibetur
ArPrawn VII p. 231 (a. 1566) : precia canum: ... a-i sicli tres.
Item abs. loco subst.
aquatica, -orum n. zwierzęta wodne; i. q. animalia aquatica (NIC. BL.. Serm. I p. 74 ex Vlg. Sa p. 19 , 18).II. de rebusA. propr.
I. wodny, napełniony wodą; qui aqua constat, aqua impletus est. Dicitur de gadibus (i. e. finibus praedii ArHist IV p. 338, a. 1382) itinere ( DŁUG. Hist. II p. 288), palude (Visit, p.345, a. 1511) , piscina ( AGZ XIX p. 73, a. 1488). Cf. AQUATILIS I 1 AQUEUS I 2 AQUOSUS II 1.
2. poruszany wodą (zwł. o młynie); qui aqua impellitur (de molendino, rota, lapide)
PommUrk VII p. 3 (a. 1326) : dimisimus redi-, tus ... in molendino a-o ... sex modiorum siliginis.
KodMp II p. 264 (a. 1327) : molendini rota a-a.
ArPrawn I p. 306 (a. 1353) : molendinorum a-orum.
AGZ XV p. 197 (a. 1478) : molendinum elevare ... rotham novam, a-um lapidem novum ... preparare.
Ita saepius. Simili sensu abs. aquaticum, -i n.
DŁUG. Reg. p. 226 (a. 1445) : piscinam ... effodi curavit atque aggere circumsepsit et a-um pristinum in altero ipsius angulo non mediocri impensa et labore locavit.
3. przeznaczony na wodę (o naczyniach); quo aqua continetur (de vase)
NIC. BL. Serm. I p. 118 : istae hydriae erant vasa a-a.
MPH III p. 247 (a. 1489) : ereccionem cannalium a-orum.
PH V p. 103 (a. 1550) : cistas ... a-as in circulo exstruere permisimus.
4. znajdujący się lub odbywający się na wodzie; qui in fluvio vel mari est
DŁUG. Hist. II p. 224 : Iohannes Capistranus... cum aliquot a-is certaminibus castrum ... ingreditur.
*Tom. XIV p. 642 (a. 1532) : Turearum a-ae et Danubii copiae.
5. położony nad wodą; ad aquam situs
ArPrawn I p. 58 (saec. XIV med io): silvarum a-arum sive circa quaslibet aquas decurrentes (cf.KodWp II
p. 590 ;
JusPol p. 109 ; ŁASKI ComPriv fol. 34b). AGZ XVIII p. 17 (a. 1469) ;: cum... silvis a-is alias «z laghy».
N. loco nominis proprii
KodWp V p. 228 (a. 1414) : de domo ... in platea A-a Posnaniae.
Cf. AKapSąd II p. 662 (a. 1491) ; APozn II p. 54 (a. 1476) . B. transl. dotyczący wody,żeglugi itp. ; qui ad aquam,navigationem spectat
α. officium :
AKapSąd III p. 50 (a. 1479) : adimplere officium a-um scilicet exploracionis aque scilicet «rothmanycz».
β. sententia wyrok wydawany na podstawie tzw. próby wody; aquae iudicium
ŁASKI ComPriv fol. 229a : in cuius possessione ager sit, aque iudicio seu per sententiam a-arndecernatur.
Cf. AQUA IV 2.
γ. teloneum :
KodMp III p. 7 (a. 1333) : ius ... theloneum ... a negociatoribus ... a-um et terrestre exigendi.
Ita saepius.
PP III p. 156 (a. 1447) : theloneum eciam a-um ... promitto libere expedire per totam Mazowiam.
Item
teloneator ( ArPrawn VI p. 140, a. 1554) ; pincerna ( RachJag p. 183, a. 1394) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)