Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ABSOLUTIO

Gramatyka
  • Formyabsolutio, absolucio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. separatio ab aliqua re
  • II. solutio debiti,
  • III.
    • 1. iur. sententia,qua reus in iudicio liberatur
    • 2. rhet. argumenti genus ab eo, qui causam defendit, usurpatum
    • 3. eccl.
    • 4. liberatio a censuris et poenis ecclesiasticis
  • IV. liberatio ab aliquo officio (comparendi in iudicio, persolvendi onera)
  • V. gram. de usu ablativi absoluti dicitur
  • VI. dicendi quaedam virtus

Pełne hasło

ABSOLUTIO s. ABSOLUCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
I. oddzielenie od czegoś, oswobodzenie; separatio ab aliqua re
ArHist X p. 155 (a. 1527) : non dubitantes de a-e ... episcopi ... a vinculo, quo ecclesie Premisliensi obligabatur.
N. locut.
carnis śmierć; mors
CodSil II p. 123 (a. 1313) : istum ... censum... soror nostra tempore vite sue tenebit et post eius carnis a-em ad nos ... revertatur.
II. zapłacenie należności, rekompensata pieniężna; solutio debiti, cf. ABSOLVO IX.
III.
1. iur. t.t. uwolnienie oskarżonego od winy; sententia,qua reus in iudicio liberatur, cf. ABSOLVO VI 3 .
2. rhet. rodzaj argumentu używanego w mowie obrończej; argumenti genus ab eo, qui causam defendit, usurpatum
CALLIM. Rhet. p. 109 : a-o est locus, per quem licere fieri id, quo adversarius utitur pro signo suspitionis, asseveratur.
3. eccl. t.t.odpuszczenie grzechów, remissio peccatorum, cf. ABSOLVO VI 7.
N. constr. c. gen. personae
KodMp II p. 57 (a. 1235) : ego ... intujtu diujnae remunerationis et animarum parentum meorum a-is ... cenobio ... uillam ... contuli.
StSyn I p. 46 (a. 1436- 1446): quatenus circa a-em huiusmodi hominum solerter attendant.
4. zwolnienie od cenzur i kar kościelnych; liberatio a censuris et poenis ecclesiasticis
Lites I p. 139 (a. 1339) : a-e ipsorum ... Sedi Apostolice tantummodo reservata.
DyplMog p. 52 (a. 1345) : civitatem ... ecclesiastico subicimus interdicto ... donec satisfaccione praemissa a-is et relaxationis a nobis beneficium mereantur,
cf. ABSOLVO VI 8.
N. locut.
ad cautelam zwolnienie warunkowe; quae certa condicione conceditur
Lites I p. 67 (a. 1339) : potestatem ... restitucionis ... in integrum et a-is ad cautelam quociens opus fuerit implorandi.
ZabDziej II p. 288 (a. 1486) : a-em parti appellanti ad cautelam decrevit,
cf. ABSOLVO VI 6; litterae a-is pisemna decyzja doty cząca uwolnienia; quae ad absolutionem spectant
ZabDziej II p. 559 (a. 1489) : quem dominus absolvit et literas a-is decrevit.
AKapSąd I p. 538 (a. 1493) : publicantur alie littere a-is de persona ... domini Andree; a-em impendere alicui
udzielać komu rozgrzeszenia lub zwolnienia od kar kościelnych; absolutionem a peccatis aut poenis eccl. alicui concedere
ArPrawn V p. 490 (s. XV): a quibus censuris, si fuerit per capitulum ... a-o alicui impensa, illa nullius sit roboris.
NIC. BŁ. Tract. fol. 79b : de forma ferendi sententiam excomunicationis et impendende a-is.
IV. zwolnienie od jakiegoś obowiązku (stawiennictwa na rozprawę sądową, ponoszenia ciężarów na rzecz pana); liberatio ab aliquo officio (comparendi in iudicio, persolvendi onera)
KodMp I p. 21 (a. 1234) : prestantes ... sibi ab omnibus oneribus in sylua nominata angariarum scilicet et perangariarum a-em.
ChrClar p. 452 : abbas optinet privilegium a-is a citatione,
cf. ABSOLVO VI 4.
V. gram. t.t. niezależność konstrukcji; de usu ablativi absoluti dicitur
StPPP X p. 6 (a. 1425) : tertius modus abreviandi materiam est a-o, ubi unus ablativus nominalis et alter participialis ponuntur in oracione absoluti.
VI. [rhet. t.t. jedna z zalet stylu; dicendi quaedam virtus, cf. ABSOLUTUM.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)