- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- K. (s.
- v.
- exhuo),
- N.
I.
propr.
1.
zdjąć, ściągnąć, zrzucić (zwł. z siebie); deponere, detrahere, v.
gr. vestem sim.
, item arma, vincula (praec.
de se, sed etiam alicui, v.
gr. calceos:
PEREGR.fol. C Va).
N. locut. proverbialem
pellem ex corpore (
DŁUG. Hist. V
p. 693
).
2.
vestibus
sim. et abs. : rozebrać, obnażyć; nudare, expeditum reddere (ho
mines vel partes corporis). Pass. et refl. rozebrać się; se vestibus nudare.
Part. perf.
loco
adi.
exutus,,
-a, -um
obnażony, nagi; nudus, v. gr. scapulae (
AKapSąd II
p. 634, a. 1504).
N. locut.
a sordibus
oczyścić; purgare
NIC. BŁ. Serm. I p. 378 : aurum in igne ... purgatur et a sordibus e-itur.
II.
transl.
1.
odrzucić, pozbyć się, wyrzec się czegoś; respuere aliquid, reiciendo deserere, abdicare,v. gr.
consortia sociorum (
FormJ
p. 42
)
, nomen pastoris (
AH V
p. 101, saec. XV)
, personam iudicis (
DŁUG. LibBen III
p. 148
)
, mansuetudinem humanitatis (
id. Op.
p. 65
)
cett.
N. locut.
hominem
i. q. mori (
DŁUG. Hist. I
p. 68
et saepius
ib.)
. Cf. Th. V 2, 2114, 78 sqq.
2.
pozbawić, wyzuć;
privare, orbare, fraudare, v.
gr.
iure (
Dogiel IV
p. 121, a. 1433)
, privilegio (syn. nudare, privare:
KodMp II
p. 225, a. 1312)
, ordine, beneficio et privilegio clericali (syn. deponere, degradare, spoliare:
AKapSąd III
p. 266, a. 1499)
, auctoritate et defensione ecclesiastica (syn. destituere:
AKap
p. 179, a. 1561).
Part. perf.
loco
adi.
exutus,,
-a, -um
pozbawiony; alicuius rei expers, v.
gr.
viribus
(
IANIC.
p. 76, v. 15
).
Occ.
i. fere q. wygnać, wypędzić; expellere, v. gr. a castris (
KADŁUB.
p. 48
)
, de terra (
DŁUG. Hist. IV
p. 118
).
Cf.
Th. V 2, 2120, 42 sqq.
3.
uwolnić, oswobodzić, wyzwolić; liberare, expedire
,
v.
gr.
a culpa (
KADŁUB.
p. 70
)
, periculo (
DŁUG. Hist. I
p. 67
)
,
ab oneribus creditorum (
ConcPol X
p. 426,
a. 1446)
, (a) servitutis onere (noxa :
KodWp II
p. 458, a. 1334
;
Visit,
p. 232, a. 1444),
cett.
Refl. et pass. uwalniać się, wyzwalać od czegoś;
liberari, solvi, eximi
,
v.
gr.
curis (
FormJ
p. 47
)
,
ab omni infirmitate (
DŁUG. Op.
p. 332
)
, mundo
(
JAC. PAR. Serm.
fol. 154a
:
e-batur mens eius mundo et coeperunt ei omnia mundana vilescere
),
item
phil.
a regimine et retentione suae causae (
GOST. Th. fol. d 4b).
N.
α.
usprawiedliwiać się;
se purgare, excusare
CodEp II p. 154 (a. 1422) : suam debet innocentiam expurgare ac de excessibus et infamiis ... se, si poterit, e-at cum effectu.
β.
zrzec się; renuntiare
KsgŁawKr p. 63 (a. 1371) : e-ns se de tuicione Katherine.
Ib. p. 136 (a. 1376) : Dynco ... de tutela Andree ... se e-it penitus.
ArPrawn VII p. LXVII : auctoritate ... et iurisdictione ... se ... sponte exonerarunt et e-uerunt.
γ.
locut. vita mortali i. q. mori
(
MPH V
p. 980, a. 1504).
Simili sensu
tunica carnis (
ArPrawn I
p. 226, saec. XV in.in
vel mortalitatis:
StPPP X
p. 50, saec. XV in.in)
, (rebus) humanis (
KodPol II
p. 775, a. 1390
;
DŁUG. LibBen III
p. 138
et passim), item molem carnis (
AH IX
p. 172, saec. XV)
, ab hac luce (
AGZ XII
p. 238, a. 1454)
, humanitus (
AKapSąd I
p. 282,
a. 1499).
δ.
anima exuta (a corpore)
dusza wy
zwolona z ciala; quae a corpore (post mortem) libera est (
JAC. PAR. Tract. fol. A la
;
ib. fol. A 3b
;et saepius
ib.
).
Constr.
ad I—II: a. sq.
abl.
separat.
b. sq.
ab,
cf.
30. 31. Ita saepius. Cf.
Th. V 2, 2118, 19 sqq. c. sq.
de, cf.
Cf.
Th. V 2, 2116, 30
sq.
; 2117, 56 sqq. d. sq. ex.