- F.
- Th.
- Bl.
- S.
[pass.
sensu
act.
Concl.
p. 151 (a. 1518)
:
in habitacione ... doctoris Bernardi ... non exurgentur nec fient versus Minus Collegium ... aliqua foramina.]
I.
propr.
1.
podnieść się, powstać; se erigere, surgere (praec. de somno).
N.
dominica Exsurge
ósma niedziela przed Wielkanocą, tzw. mięsopustna; sexagesima quae dicitur, i. e. octava ante festum Paschae (
KodKKr I
p. 142, a. 1302
;
RachJag
p. 11, a. 1391
et passim).
2.
a mortuis
zmartwychwstać;
resurgere.
Simili sensu in imagine
de somno mortis (
NIC. BŁ. Serm. I
p. 99
).
3.
wstawać, wschodzić; oriri, apparere (de die, aurora).
II.
transl.
1.
krzepić się, nabierać mocy; vires colligere, se extollere.
2.
powstać, porwać się, ruszyć;
insurgere
a.
in bonam partem, v.
gr.
in occursum alicui (
CodEp II
p. 272, a. 1431),
item in adiutorium (auxilium alicuius:
ib. III
p. 9, a. 1447
;
ib.
p. 8, a. 1447)
, ad reprimendam perversorum malitiam (
CodSil V
p. 240, a. 1340)
, pro recuperatione dominiorum suorum (
DŁUG. Hist. IV
p. 686
),
cf. Th. V 2, 1958, 6 sqq.
N. locut.
in admirationem i. q. admiratione capi (
UrkBBr
p. 243, a. 1278
;
VHedv
p. 632
).
Constr. : sq.
ad, in
c.
acc.
,
pro
(ut supra).
Occ.
sq.
part.
fut.
DŁUG. Hist. IV p. 32 : causa iustitiae nostrae prosecuturi e-emus.
b.
in malam partem adversus (contra) aliquem.
N. locut.
in probra (cum aliquo:
Tom. VI
p. 58, a. 1522).
3.
powstać, brać początek;
oriri, originem ducere.
N. constr. sq.
ab :
ŁASKI ComPriv p. 10 nlb. : principumPolonie arbore post Lech ... e-nte ... ab externis nationibus.Occ. i. fere q. fieri, cf.