Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXPLICITE

Gramatyka
  • Formyexplicite
  • Etymologiaexplicitus
  • Odmiana
  • Część mowyprzysłówek
Znaczenia
  • I. phil.+ implicite) clare, plane, distincte, aperte, expresse

Pełne hasło

EXPLICITE adv. (explicitus)
  • S.
  • B.
  • L.
I. phil. et gram. t. t. (opp. implicite) wyraźnie, w sposób rozwinięty, w rozwinięciu, jawnie; clare, plane, distincte, aperte, expresse
MatFil IV p. 22 (saec. XIV) : quidquid importat definitum implicite, hoc importat definitio e-e, quia definitio dividit in singula.
Gramm. p. 202 (saec. XV med.med) : concepcio habet esse, quando fit coniunccio dissimilium personarum per coniunccionem copulatiuam, et hoc e-e, vt dum prima persona co niungitur secunde vel tercie ... ego et tu, vel: ego et Petrus scribimus, vel dum secunda tercie annectitur.
GŁOG. Porph. fol. d VIIIb : hoc quod dicit diffinitio e-e, hoc diffinitum dicit implicite, vt quod 'animal rationale’ dicit e-e 'hoc chomo’ dicit implicite (cf. id. Hisp. fol. 9b).
WROCŁ. Dial. fol. F Ib : conclusio illa dicitur de inconsueto modo loquendi, cuius predicatum e-e precedit copulam, vt asinus animal non est.
Ita vulgo in. textibus phil. saec. XV—XVI, praec. in iuncturis credere (rudimenta fidei: NIC. BŁ. Tract. fol. a VIIa ; ; articulos fidei: WROCŁ. EpitConcl fol. x IVb et fol. y Ia) , enumerare ( BYSTRZ. AnalPr fol. p IIIa) , exprimere ( id. AnalPost fol. e IIIa ), includere ( id. ParvLog fol. F Ia ), ponere ( id. AnalPr fol. c IVa ; id. Top. fol. q IIIa ;).
Syn.
dictincte ( id. AnalPost fol. e IIIa ; WROCŁ. EpitConcl fol. x IVb). Cf. EXPLICITUS. Occ. extra textus phil.
KodWp I p. 510 (a. 1285) : episcopi ... omnibus presbyteris et clericis ... articulos fidei ... exponere ... debent sigillatim, cum eos scire ... clerici e-e teneantur.
StSyn III p. 27 : articulos ... fidei ... Christiane ... clerici, presertim rectores ecclesiarum e-e et distincte scire tenentur.
ArHist V p. 371 (a. 1415) : Christianus quilibet ... articulos fidei catholice scire debeat implicite, clerici tamen ... tenentur e-e illos scire.
II. j
awnie, otwarcie, nie skrycie, bez osłonek; palam, manifesto, publice, aperte
Lites II p. 455 (a. 1410) : si quid contra premissa ... per se vel per alium ... directe vel indirecte, e-e vel implicite (ed. -i), clam, publice vel occulto, manifeste vel apperte ... duximus attemptandum [etc. (cf. ] CodEp II p. 52, a. 1412).
Glossae Pol.
GLb p. 38 : e-e, expresse, apte, determinate «yawnye, otworznye»; implicite, velate, «zakrycye».
Cf. Słownik Staropolski s. v. jawnie et 2. otworzenie.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)