Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXNUNC

Gramatyka
  • Formyexnunc, nunc, enunc
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana
  • Część mowyprzysłówek
Znaczenia
  • I. abhinc, inde ab hoc tempore, extemplo
    • α.
    • β.
  • II. nunc
    • α. iam nunc
    • β. adhuc
  • III.
    • α. + exnunc ... extunc fere i. q. cum ... tum
    • β. + exnunc et extunc, exnunc (pro)ut extunc (et) extunc (pro)ut exnunc inde ab hoc tempore et in perpetuum
    • γ. + (extunc et) exnunc tum, statim, extemplo
  • IV. quondam?

Pełne hasło

EXNUNC s. NUNC s. ENUNC adv.
  • F.
  • Th. [
  • NR
  • ST R
  • ON Y:1424](rec.),
  • B.
  • L.
  • Ha.
  • N.
  • K.
I. odtąd, od tej chwili, od razu; abhinc, inde ab hoc tempore, extemplo
NIC. POL. p. 54, v. 158 : e-c depelle precor, inuidiam.
KodKKr I p. 94 (a. 1272) : dantes ej … potestatem … dictos homines a ... seruitute e-c liberatos in proprios vsus retinendj.
Ita vulgo. Amplificatur
α. praecedente iam ( AGZ XVIII p. 393, a. 1498 et saepius), prout ( DokWp p. 354, a. 1298), sim.
β. addito incipiendo ( CracArt I p. 94, a. 1435) , in perpetuum (futurum: KodMp I p. 142, a. 1293 ; APozn I p. 364, a. 1464 ; AKap Sąd III p. 375, a. 1490 et saepius), ut protunc ( DokMp I p. 63, a. 1347), sim.
N. sq.
hodie (vi prp. ab fungitur) od dziś; inde ab hodierno die
CracArt I p. 95 (a. 1435) : Franciscus e-c hodie debet stare sub periculo ... ipsius domus.
II. teraz, obecnie; nunc
KodMp II p. 189 (a. 1292) : debet autem predicta ciuitas omnia iura ... tenere ... que in ... Cracouia e-c vigent et hactenus viguerunt.
Dogiel IV p. 69 (a. 1343) : caeterum renuntiamus ... titulo ducatus terrae Pomeraniae ... qui e-c sigillo majori est impressus, promittentes eundem titulum ... sigillo deponere.
Ita vulgo. Occ.
α. już teraz; iam nunc
KodWp I p. 267 (a. 1252) : ob ... devotionem, quam ad ecclesiam ... habemus, in qua e-c, dum nos mori contingat, eligimus sepeliri.
WŁODK. Tract. p. 187 : si ex ... scriptis meis ... aliquis error forsitan notaretur in iure vel in facto aliquo iniuriose offensivo, hoc e-c revoco.
β. jeszcze teraz; adhuc
ZabDziej III p. 12 (a. 1490) : plebanus prestabit iuramentum ... quod ... Stanislaus ... tunc infirmabatur et e-c infirmatur.
III. in certis quibusdam locut. et iuncturis
α. exnunc ... extunc kiedy ... wtedy; fere i. q. cum ... tum
KsgGrWp II p. 186 (a. 1399) : e-c idem Wilczko ad terminum predictum venit, extunc Sandzivogius ... super ipsum incipiebat... agere jure.
β. exnunc et extunc, exnunc (pro)ut extunc (et) extunc (pro)ut exnunc sim.: od tej chwili i na zawsze; inde ab hoc tempore et in perpetuum
Lites II p. 120 (a. 1260) : transferentes in ipsos e-c et extunc dominium et possessionem tocius regni Lettowie.
DokKKr I p. 27 (a. 1313) : sub pena excommunicationis ... quam in vos e-c ut extunc et extunc ut e-c dabimus, si mandatum nostrum ... exequi neglexeritis.
Ita passim.
γ. (extunc et) exnunc to wtedy, natychmiast; tum, statim, extemplo
AKapSąd III p. 275 (a. 1500) : in quantum vero ... Nicolaus contra premissa transgredi repertus fuerit, extunc et e-c poterit... capi.
Ib. p. 136 (a. 1509) : et si alique extimaciones iniuriarum vel damna rerum per eum facta ... invenirentur, e-c eadem calumniosa ficta ... dixit.
IV. singulare: kiedyś? quondam?
TPaw III p. 175 (a. 1390) : Pelka ... super Jakim querulabatur, quod e-c mala verba sibi dixisset etc.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)