Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EFFUSIO

Gramatyka
  • Formyeffusio, efusio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr. fusio, emissio.
    • 1. + sanguinis alieni vel sui ipsius.
      • α. pl.
      • β. iur.
      • γ. + ad sanguinis effusionem (ictum dare, laedere, percutere, torquere, vulnerare, vulnus inferre de naso sanguinis
      • δ. apoplexia
    • 2. + imbrium, nivis copia.
    • 3.
    • 4. + cerebri:
    • 5. + piscinae DEMISSIO ALVEARIUM actus aquam e piscina emittendi aequor
  • II. transl.
    • 1. + donorum, aeris dispen satio prodiga, largitas (saec. XV ex.).
    • 2. + verborum actas effundendi,edendi (saec. XIII).

Pełne hasło

EFFUSIO s. EFUSIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • N.
I. propr. (rerum liquidarum) wylanie, przelanie, wylewanie, wypuszczenie; fusio, emissio.
Praec.
1. sanguinis przelew, przelanie krwi (cudzej lub własnej); alieni vel sui ipsius.
N.
α. pl.
MARTIN. OP. Serm. p. 94 nlb. : septem e-es sanguinis, quas emisit Christus, vt daret vim sacramentis.
β. inter causas iur. enumeratur
KodWp I p. 486 (a. 1283) : potestatem ... iudicandi omnes causas magnas et parvas, utpote mutilationes membrorum, exustiones, homicidia, furta, e-em sanguinis.
Ita passim.
γ. saepius occurrit in iunctura ad sanguinis effusionem (ictum dare, laedere, percutere, torquere, vulnerare, vulnus inferre sim.).
ArPrawn V p. 165 (saec. XV) : si miles militi ... ictum dederit ad sanguinis e-em.
Ita vulgo. Additur de naso : ZabDziej II p. 223 (a. 1485) . Occ. eodem sensu voce sanguinis subaudienda
ZabDziej II p. 158 (a. 1484) : ipsum percussit, depilavit usque ad e-em.
δ. apopleksja; apoplexia
MIECH. p. 19 : Valentinianus ... subita e-e sanguinis, quae Graece apoplexis uocatur ... expirauit.
2. imbrium, nivis padanie, obfitość; copia.
Item
nubium :
MARTIN. OP. Chr. p. 28 : quarum turrium summitas prae altitudine nimia nubium continuis e-bus rigabatur.
3. lacrimarum.
4. cerebri:
DŁUG. Hist. II p. 282 : fuste ... capita eorum usque ad cerebri e-em verberando.
Inde locut.
ad cerebri effusionem do śmierci; usque ad mortem:
ib. V p. 348 : rex Bohemiae ... declarat se ... ritum communionis utriusque speciei ... ad cerebri e-em ... observaturum.
5. piscinae α. spuszczenie, odprowadzenie wody ze stawu; actus aquam e piscina emittendi (cf. DEMISSIO )
AKapSąd I p. 100 (a. 1459) : piscinas eciam non effundant ad vendendum pisces, sed sine e-e earum piscibus utantur pro necessitate sua.
β. łożysko, rozlewisko stawu rybnego; aequor (cf. supra ALVEARIUM I 450,43 sqq.)
AGZ XVIII p. 70 (a. 1474) : prout eadem piscina fluctuari potest et eius e-es seu alvearia alias «lozyska» se extendunt.
Ib. XV p. 169 (a. 1474) : ita late, longe, prout dicte piscine in suis e-bus se extendunt et earum alvearia effundunt.
II. transl. et meton.
1. donorum, aeris sim. hojne rozdawanie; dispen satio prodiga, largitas (saec. XV ex. ).
2. verborum wypowiadanie,wydawanie; actas effundendi,edendi (saec. XIII).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)