- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- L.
- A.
- Ha.
a.
affectus
pro
effectus
legitur
*CodSil(M) I p. 195
( a. 1199) : in matrimoniis contrahendis non iuris affectus, sed animi destinatio attendatur.
KodKKr II p. 79 (a. 1381) : centum marcas ... assignare cum affectu (ita saepius ).
KodWp III p. 538 (a. 1383) : cum villa ... ipsius capituli ad affectum fuerit exponenda pro annua pensione.
FormJ p. 69 : querelas iudiciario contra me non prosecuntur affectu.
CodSil X p. 272 (a. 1422) : negociorum legittimorum affectibus ... testium testimonio succurratur.
NIC. BŁ. Serm. I p. 403 : duplex est affectus orationis ... et ... dupliciter per eam meremur.
AGZ XVII p. 196 (a. 1483) : inscriptione ipsa in suo affectu permanente.
ZabDziej III p. 124 (a. 1491) : verba ... matrimonialem affectum causancia.
Ib. p. 125 : contractum et affectum matrimonialem eidem fuisse ostensum.
APozn II p. 417 (a. 1501) : huius ... recognicionis et inscripcionis affectus ... notarius ... subscripsit.
b. effectus pro affectuscf.
sq.
c.
frequentes lusus verborum
KodWp II p. 32 (a. 1290) : attendentes ... magne fidelitatis affectum pariter et effectum ... nobis ... per ... episcopum ... impensorum.
UrkBBr p. 273 (a. 1291) : affectum, quem ... gerimus, ostendentes per effectum.
NIC. BŁ. Serm. II p. 137 : iusititia ... scribarum et pharisaeorum ... fuit in affectu non in effectu.Ita saepissime, cf. Th. V 2, 135,6 sqq.
Item
defectus effectus :
PrPol (app.) p. 105 (saec. XIV ex.ex) : lingwagii huius climatis ... defectus effectum punit ... responsionis.
CodEp III p. 407 (a. 1492) : reformabimus pleno cum effectu omnes et singulos deffectus.]
I.
1.
wykonywanie, spełnianie czynności; effectio, exsecutio, peractio.
Constr.
a.
sq.
gen.
,
v.
gr.
actuum exteriorum (
CodVit
p. 107, a. 1404)
, negotiorum legitimorum (
CodSil X
p. 272, a. 1422)
, obsequiorum (
KodWp II
p. 32, a. 1290)
, exauditionis
(
KodMaz(L)
p. 231, a. 1462)
, consolationis (
Tom. I
p. 8, a. 1506)
, propositionis et responsionis (
PrPol (app.)
p. 105, saec. XIV ex.ex)
, prodigii (
DŁUG. Op.
p. 43
).
Glossa
Pol.
RFil XXIV p. 65 (saec. XIV in.) : principalis e-us «wcziki» misericordie.b. sq. adi. , v. gr. cotidianus (syn. actio: Dogiel IV p. 163, a. 1466) , legitimus ( CodPom p. 232, a. 1214) , veridicus (in aliquem: DŁUG. Op. p. 239 ).
Praec. iur.
α.
iudiciarius (iuris, de iure)
et
abs.
:
postępowanie sądowe; iuris actio
ZabDziej II p. 423 (a. 1487) : dominus agnita parcium ... actione, pensatis de iure hincinde e-bus, eandem actionem in toto sopivit.
StPPP VI p. 160 (a. 1519) : processus in iure ... Mathiae suum e-um progressivum habere debet Mathiasque ab ipsius Thomae ... citationibus perpetuo absolutus pronunciatur (cf.supra p. 159: decreta a sua executione progressiva impediri de iure non possunt).Cf. et 51.
β.
matrimonialis
współżycie małżeńskie: coniugum vita communis
ArHist I p. 151 (a. 1470) : commanere in e-u matrimonii (cf. supra 974,4 affectus).
2.
fakt, wypadek, zdarzenie; factum, eventus, casus
DŁUG. Hist. I p. 501 : extat in diem hodiernum monumentum ... certaminis ipsius demonstrans locum et renovans e-um.
Visit. p. 10 (a. 1511) : donec e-us vitae vel mortis sequatur testatoris.
CorpJP III p. 590 (a. 1520) : privilegia ... regnicolis ... concessa quoad e-um et casum motionis bellicae ... observare.
II.
1.
skutek, wynik, następstwo; id quod effectum est, fructus, eventus.
N.
complementum effectus :
PommUrk II p. 136 (a. 1265) : desideria conuenit ... ad debiti e-us complementum perduci.
Constr. abs. vel sq. gen.
Distinguitur phil.
α. primus (opp. ultimus:
GOST. Th. fol. a VIIIb)
, principalis (opp. secundarius:
WROCŁ. EpitConcl fol. F 111a)
; (propinquus et) immediatus (
WŁODK. in HumRef
p. 23
et saepius;
opp. remotus et mediatus:
BYSTRZ. AnalPr fol. L IVb).
β. necessarius: (
BYSTRZ. AnalPost fol. b IIa),
cui
opp. contingens (
id. Log. fol. B Ib
), casualis (
WROCŁ. Epit. fol. b Va)
, fortuitus (
ib. fol. b IVa
), per accidens (
ExPhys fol. i lVb).
γ. spiritualis (
WROCŁ. EpitConcl fol. F IIb),
opp. sensibilis (
ExPhys fol. d Ia).
δ. naturalis (
BYSTRZ. Log. fol. V Ib
et saepius),
opp. monstruosus (
ExPhys fol. i VIIa).
ε.
in essendo
(opp.
in consequendo:
BYSTRZ. AnalPr fol. l IVb : licet conclusio sit e-us in consequendo premissarum, tamen non est e-us in essendo ... ideo non oportet vnius syllogismi esse tantum vnam conclusionem).Praeterea adaequatus ( BYSTRZ. AnalPr fol. i Ib) , contrarius ( WROCŁ. Epit. fol. b IIIa) , formalis ( GIEŁCZ. fol. K 5b) , positivus ( ExPhys fol. f. IVa ), realis ( BYSTRZ. in MatFil IV p. 94 ) , universalissimus ( ExPhys fol. e VIIIb) .
Locut. phil.
α.
locus ab effectu :
MHer III p. 98 (saec. XV) : quale signatum tale signum et quale signum talis signator, sic per locum ab e-u.
WROCŁ. Dial. fol. J Ia : locus ab e-u cause materialis est habitudo ipsius ad suam causam materialem.
β.
cognitio per effectus :
AEG. Th. fol. A IIa : cognitio per e-us videtur debilis cognitio.
γ.
esse in effectu :
BYSTRZ. AnalPost fol. e VII Ia : est duplex esse, scilicet esse cognitum vel esse intentionale et esse in e-u.
Ib. fol. e VIIb : alij ponunt triplex esse rerum, scilicet in anima, in suis causis et in e-u, seu in esse producto.Occ. . (ostateczny) koniec; (ultimus) finis
CodSil VI p. 187 (a. 1359) : continuavit terminos more consueto et perfecit ad e-um.
Iuxta ponitur
finis:
KodUJ III p. 22 (a. 1473) : collegiati duodecim marcas ... habebunt ... cum e-u et tollent ad finem et e-um.Ita saepius.
N.
causae (controversiae):
AKapSąd II p. 13 (a. 1415) : ut vim et e-um cause ... tollisset usque ad decisionem tam spiritualium quam nobilium dominorum.
AGZ XI p. 475 (a. 1462) : nos autem huius cause meliorem e-um inponere cupientes, ad interrogandum recepimus.
IusPol p. 415 (a. 1531) : quoad per nos ... controversia hujusmodi diffinita et constituta in e-u fuisset.
Iuncturae verbales
a. effectus (alicuius rei) (con-, pro-, sub-)sequitur;
simili sensu
nascitur (
Tom. VI
p. 62, a. 1522)
. b. effectum (-us) adipisci, capere (accipere, recipere), consequi facere, habere, sortiri
(saepissime);
apparere (
DŁUG. Hist. V
p. 226
)
, obtinere (
CIOŁ. Lib. I
p. 208,
a. 1423)
, pertingere (
FormJ
p. 34
)
, producere
(
MatFil II
p. 47, a. 1413—1414
;
DŁUG. Hist. V
p. 249
),
eodem sensu etiam
pati (
ArHist VI
p. 56,
a. 1479
:
ad consulendum ... dno epo, ne damna et scandala paterentur e-um).
Simili sensu
ad (in) effectum venire (
PommUrk VII
p. 239,
a. 1328
;
CodVit
p. 390, a. 1417
et saepius),
advenire (
Tom. XIII
p. 344, a. 1531)
, consequi
(
ib. VIII
p. 160, a. 1526)
, persequi (potius prosequi:
CodVit
p. 837, a. 1429)
, prodire (
DŁUG. Op.
p. 139 et saepissime), subire (
Ztschr. LXV
p. 291, a. 1331)
, transire (
CodSil X
p. 116,
a. 1332
;
KodMp IV
p. 178, a. 1420
et saepius);
item effectui subiacere (
CodVit
p. 447, a. 1419)
. c. aliquid ad (in) effectum (debitum, finalem, operosum, salubrem, salutarem, realem
sim.) (de-, in-, per-, pro-, re-) ducere.
Additur
realiter (
CodEp I 2,
p. 12, a. 1446).
N. constr. sq.
in
c.
abl.
PommUrk VI p. 258 (a. 1325) : ipsius voluntatem in pluribus piis ordinationibus duxerunt in e-um.
Simili sensu
ad (in) effectum ponere (
Tom. I
p. 116, a. 1510
et saepius), reportare (
CodSil XV
p. 5, a. 1430),
item effectum praestare (alicui rei:
SSrSil VII
p. 104, a. 1465
), tribuere (
MARTIN. OP. Marg. fol. b 3b)
, habere (in aliqua re:
KodLit
p. 362, a. 1431)
, effectui deducere (
KodUJ III
p. 33, a. 1473)
, mancipare (
MARTIN. OP. Marg. fol. g 6b
et passim
saec.
XIII—XVI,
cf. Th. V 2, 133,52 sqq.), mandare (
DŁUG. Hist. I
p. 90
)
, aequiparare (
FormJ
p. 81
)
.
Opp.
effectui subtrahere (promissum
ib.
p. 61
)
.
Locut. adv.
a. cum (in) effectu (efficaci, favorabili, ipso, pleno, toto
sim.)
KodKKr I p. 148 (a. 1307) : bonorum ... tenutam et possessionem corporalem cum e-u ... dare.
KodMp II p. 216 (a. 1309) : archiepiscopus sentencias suas ... reuocet cum e-u.
PommUrk VII p. 148 (a. 1327) : volentes ipsos ... iuvare ... favorabili cum e-u.
DokMp I p. 157 (a. 1368) : cum e-u eficaci ... a solucione census ... damus ... libertatem.Ita vulgo saec. XIV—XVI.
Syn. et iuxta posita
realiter (
AKapSąd II
p. 34, a. 1417
et saepius),
in virtute (
DŁUG. Hist. IV
p. 14
:
fortia in verbis, in virtute autem et e-u simultanea et ridenda subsidia).
Praec. iur.
pecuniam (ex-, per-) solvere, assignare (
DokMp I
p. 235, a. 1387
;
StPPP VIII
p. 243, a. 1389
et passim; item
percipere:
KsgŁawKr
p. 158, a. 1391
et saepius),
satisfacere (pro aliqua re:
StPPP VIII
p. 242,
a. 1388).
Simili sensu
α.
ab effectu:
CALLIM. in KlQu p. 62 (a. 1482) : eadem auctoritas sit tibi in rebus meis, quam habes in tuis, quod ab e-u percipies.
Tom. VII p. 262 (a. 1525) : que conspiratio nunquam erat in rerum natura per me tentata, imo contrarium ab e-u verum est.
β.
(operis) effectu :
PrzywKr p. 11 (a. 1378) : pro sedecim marcis e-u sublatis.
ArHist XII p. 338 (saec. XV in.) : ceptum propositum e-u consumare.
DŁUG. Hist. IV p. 248 : rex Wladislaus ... quanta ... operis e-u in te officia contulerit.Ita saepius saec. XV—XVI.
Item
re et effectu:
StPPP XII p. 214 (a. 1555) : coram iure re et e-u recognovit quod etc.
γ.
ad (in) effectum:
PP V p. 63 (a. 1427) : pro quolibet manso ... per quindecim sexagenas sibi Sandoslao soluerunt in e-um.
AGZ XVIII p. 268 (a. 1485) : recepit vere dotis septuaginta florenos ... realiter et in e-um.
AKapSąd III p. 86 (a. 1502) : super decimis ... ad e-um nichil deponere scivit.Ita saepius (sed etiam sensu diverso, cf. infra 978, 11 sqq). Occ. simili sensu effectum ?
AGZ XI p. 74 (a. 1432) : tres marcas ... Jaworsky recepit solutas e-um.
Ib. p. 78 (a. 1433) : obligacionem ... fratribus condescendit e-um (nisi utroque loco prp. in per errorem omissa ).
δ.
per (operis) effectum
cf.
MPVat III p. 91 (a. 1308) : quod postmodum patuit per e-um ex confessione unius illorum.
CodVit p. 489 (a. 1420) : omnia premissa ... per e-um implebimus.
DŁUG. Hist. IV p. 524 : rex restitutionem bonorum et administrationem iustitiae ... per operis e-um monstravit.Ita saepius saec. XV. Sed etiam sensu diverso b. per (in) effectum na skutek; causa
CantMAe I nr 26, v. 4a (saec. XIV) : Christi martyr gloriosus... gemma rubei coloris ... rubet per e-um rosei martyrii.
ZabDziej III p. 433 (a. 1497) : in hunc e-um ... debiti Iacobi retinebat Mathias sertum margaritarum.
Simili sensu
ab effectu :
DŁUG. Hist. I p. 430 : Sethegii fama ab e-u ingenii vafri, incertum ... vel ab invidia coorta.
2.
wpływ, działanie,
skuteczność (leków,gwiazd);
vis (praec. medicinarum, astrorum).
N. constr. sq.
in
c.
abl.
DŁUG. Hist. V p. 226 : ex cuius cometae apparitione quidam ... e-us molestos in fame et caritate annonae ... augurabantur.
N.
α.
Sacramenti
piętno; vestigium, signum
ConcPol IV p. 135 (a. 1434) : non debet ... iterari hoc Sacramentum confirmationis, quia inprimit e-um indelebilem.
β.
sensu latius translato: właściwość, cecha; proprietas, natura
ALBERT. p. 41 : sufficit ... accedenti ad hanc artem ... intelligere, quid sit arcus aequationis et quis e-us eiusdem.
3.
cel, przeznaczenie; propositum, finis
StWłocł p. 15 (a. 1427) : in ... baptisandos sal specialiter consecretur et non utantur illo sale per se prius circa aquae consecrationem consecrato ad alium e-um.
RachDw I p. 186 (a. 1545) : pro 4 ulnis Lithuanicis stametti ... ad eundem e-um (cf. ib. supra: pro 2 ulnis panni Lundensis ... sub sellas hussaronicas).
Praec. in locut.
ad (in) (eum, hunc) effectum
ze względu na (to), w(tym) celu, z (tym) zamiarem; eo proposito
Lites I p. 80 (a. 1339) : tenor ... instrumenti producti ad e-um, ut dicta citacio ... perveniret ad notitiam citatorum.
ConcPol VI p. 183 (a. 1398) : constituciones ... quilibet ... ad convocaciones archidiaconorum ... secum afferant ad e-um, quod ipsos huiusmodi statuta habere et servare constiterit.
KodUJ II p. 219 (a. 1463) : dominus executor ... praesentem processum pro maiori cautela in e-umque et finem, ut omnis ignorantia in his tollatur, in ... ecclesia maiori ... omnibus ... videntibus ... extendi ... procuravit.Ita passim saec. XV—XVI.
Constr.
a.
abs.
AKapSąd III p. 136 (a. 1509) : dnus ... iniuriam ... in spem emende ... presbitero remisit a sentenciisque excommunicacionis ... in eundem e-um absolvit.CRIC. in
Tom. VIII p. 10 (a. 1526) : in quem autem e-um venire debent ... nuncii ad conventum, intelliget ... ex literis nostris.b. sq. gen.
AKapSąd III p. 76 (a. 1500) : Dorothea ... illi adhesit in e-um matrimonii promissi.
ArHist VI p. 142 (a. 1515) : omnes querele ... conscribantur ad e-um easdem declarandi ... episcopo.
AKapSąd III p. 315 (a. 1521) : producto monitorio ... in e-um restituendi testamentum ... episcopi.Ita saepius. c. sq. ut, cf. supra 978,11 et 19. d. sq. quod, cf. supra 978, 15 . Simili sensu cum effectu :
Dogiel I p. 186 (a. 1530) : tenebitur uterque regum coniunctim apud sedem apostolicam instare cum e-u expediendi ad obtinendam dispensationem super impedimento consangvinitatis.
III.
1.
nadanie mocy prawnej, zatwierdzenie;
actus aliquid ratum habendi, confirmatio
ArHistII p. 20 (a. 1462) : domini e-um monicionis contra Jacobum ... fulminate ... suspenderunt.
AKapSąd III p. 33 (a. 1469) : episcopus ... Paulum ... distulit puniendum ... suspenditque e-um punitionis ad regressum ... Pauli ad diocesim.
Ib. p. 34 (a. 1470) : iudex pronunciavit contumaces reos ... e-um tamen contumacie suspendit ad horam vesperorum.Ita saepius saec. XV—XVI.
Inde
2.
moc prawna, ważność, znaczenie; auctoritas, vis (actionum vel litterarum publicarum)
ConcPol VI p. 249 (saec. XV in.in) : ne huiusmodi statuto et e-ui ipsius illudi possit.
Lites II p. 268 (a. 1412) : in vim et e-um ... clausule ... posite sub hiis verbis.
KodLit p. 302 (a. 1423) : pacta federa ... debebunt ... iugiter pudorem, e-um et efficaciam optinere.Ita vulgo saec. XV—XVI.
Iuxta posita
vis (
CorpJP III
p. 70, a. 1507
;
Tom. V
p. 253, a. 1520)
, vigor (
APozn II
p. 9,
a. 1471)
, robur (
ZabDziej III
p. 286, a. 1493)
.
Inde sensu latiore
3.
znaczenie, treść (pisma lub wypowiedzi);
significatio, argumentum
ArHist VI p. 1 (a. 1438) : que legatio continebat in e-u quod etc.
KodPol II p. 513 (a. 1455) : iuxta e-um veteris privilegij ad proprietatem dicti molendini scoltecia eiusdem ville ... fuit incorporata et adiuncta.Ita saepius saec. XV—XVI.
Syn.
summa (
Tom. V
p. 208,
a. 1520
:
hec fuit summa et e-us responsi nostri),
tenor (
KodUJ III p. 205, a. 1502 : privilegiorum ... e-us et tenores successive de verbo ad verbum sequuntur et sunt tales).
Praec.
scripti, verborum sim. (
N. litteras ipsas intellegi
ArPrawn I p. 179, saec. XV in.in : salutationis e-us sequitur.Cf. supra 974,7 ). Occ. visionis (syn. significatum: DŁUG. Op. p. 295 ).
N. locut.
in (sub) (hoc, illo) effectu
mniej więcej tak; ita fere
(sequitur oratio recta, quod, ut)
Lites II p. 85 (a. 1413) : magister generalis ... allocutus est ... per hec vel similia verba in e-u: habetisne aliquam aliam litteram etc.
DŁUG. Hist. IV p. 442 : venerat ... commendator Thorunensis ... in e-u perorans, ut etc.
AKapSąd III p. 19 (a. 1465) : dicens hec verba in e-u: reverendissime pater etc.
Tom. I p. 73 (a. 1510) : scribantur litere speciales ... denturque nobis ... sub isto e-u, quod etc.Ita passim saec. XV—XVI. Simili sensu in eum effectum :
Tom. VI p. 330 (a. 1523) : dnus Agriensis in eum e-um locutus est: reverendissime domine etc.
Ib. VIII p. 56 (a. 1526) : habuit secretam audientiam in eum e-um, quod etc.Occ. i. fere q. na tych warunkach; his condicionibus
TPaw II p. 38 (a. 1485) : recognicio super sexaginta sexagenas solidorum ... in eum e-um, quod Gromaczki eas sibi solvere debet in duabus septimanis.
Dogiel IV p. 214 (a. 1521) : rex Poloniae consentit in ... Hungariae ... regem in hunc e-um, quod etc.
IV.
singularia
1.
zjawisko (niebieskie); signum, portentum
DŁUG. Hist. IV p. 513 : de quibusdam novis e-bus coelestibus, quos solis eclipsis erat productura.
2.
efekt świetlny, blask; fulgor
HUSSOW. p. 94, v. 772 : gemmae ... colorem commendant variis e-bus.