Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DISTRIBUO

Gramatyka
  • Formydistribuo, distribuens,
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ui, -utum -ntis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I.
    • A. propr.
      • 1. tribuere,dispensare,dare, assignare
        • a.
          • α. concr.
          • β. abstr.
        • b. + militem diducere,disponere.
      • 2. aliquid dividere.
    • B. transl.
      • 1. committere, mandare.
      • 2. decernere, adiudicare
  • II. phil.explicat

Pełne hasło

DISTRIBUO, -ere, -ui, -utum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • L.
  • A.
I.
A. propr.
1. rozdzielać pomiędzy kogoś,rozdawać, udzielać,przydzielać; tribuere,dispensare,dare, assignare
a. res
α. concr. (v. gr. agros, bona hereditaria, frumenta, gazam, laneos, mansos, pannum, pecuniam).
β. abstr. (v. gr. administrationem, dignitates, dispensationes, facultates, magistratus, officia)
b. homines, praec. militem rozmieszczać w wielu punktach,rozlokować; diducere,disponere.
2. rozdzielać coś; aliquid dividere.
B. transl.
1. powierzać,polecać; committere, mandare.
2. załatwiać,rozstrzygać; decernere, adiudicare
StSyn III p. 58 : sacerdotes se ... intromittere non presumant ... specialiter de male ablatis ... que nec per se nec per alios d-ant vel dispensent, sed ad nos episcopum cum ceteris casibus maioribus ea provide d-nda remittant.
Constr. : indicatur cui (rei)
a. sq. dat.
b. sq. ad:
KodWp II p. 26 (a. 1290) : ad ecclesiam sancti Wenzeslai... pro ... monasterio construendo d-at centum marcas auri.
Dogiel I p. 107 (a. 1507) : illud regnum ... ad officialatus d-re.
c. sq. in c. acc.
d. sq. inter.
e. sq. infra:
KsgJan p. 683 (a. 1490) : quos florenos ... d-uit infra curienses pro stipendio.
indicatur finis
a. sq. dat.
b. sq. ad:
Zaranie Śląskie XIV, 1939 p. 60 (a. 1454) : debent inassurare sepes circa villam ... et debent d-re cmethonibus ad sependi.
APozn III p. 114 (a. 1505) : debent trecenti floreni ad pias causas d-i.
c. sq. in c. acc.
d. sq. pro, cf. et saepius, indicatur modus
a. sq. adv. vel locut. adv. (v. gr. cottidie, large, omni die, secundum merita).
b. sq. in c. acc.
KsgŁawKr p. 63 (a. 1371) : in omnia bona sua ... si quid dictarum LX mare, remaneret, tunc d-i.
c. sq. per:
KodPol I p. 55 (a. 1249) : sal ducale sive per mensuras sive per alveos ... d-atur.
ŹrMalb p. 38 (a. 1510-1529) : villa d-uit inter se ... 23 ... mansos per unum mansum et per medium.
II. log. t. t. rozkładać (termin),tj. odnosić go do (wszystkich) poszczególnych jego desygnatów, zastosować w poszczególnych wypadkach; explicat
GIEŁCZ. fol. B 7b : terminum d-i est ipsum copulatiue pro suis significatis accipi, siue sit verificabilis de ipsis siue non; et sic lij Chimera d-itur in ista: nulla chimera est chimera, quia est propositio vniuersalis negatiua, non tamen supponit confuse distributiue, ad hoc enim, quod aliquid supponat confuse distributiue, requiritur, quod accipiatur pro omnibus suis inferioribus copulatiue, de quibus natum sit verificari.
GŁOG. Alex. II fol. m Ia : signum vniuersale requirit terminum, quem d-at, sed ... non quemlibet d-it.
BYSTRZ. ParvLog fol. M IIIb : omnis terminus d-itur per signum vniuersale.
Ita vulgo in textibus phil. saec. XV- XVI. Additur distributione ( BYSTRZ. ParvLog fol. P IIa et saepius).
N. constr.
a. sq. per, v. gr. per se et primo ( ib. fol. Q IVa) , per accidens ( ib. ), item (c. pass. ) per signum negativum ( GŁOG. Porph. fol. v Ia) vel universale (cf. supra xxx).
b. sq. pro (omnibus) suis significatis ( BYSTRZ. ParvLog fol. P IIa ; GŁOG. ExLog fol. 81a ). ;
N. part. praes. loco
subst. distribuens,, -ntis n. czynnik powodujący rozkładanie (terminu), to co rozkłada termin; quod distribuit terminum
BYSTRZ. ParvLog fol. N IIb : intellectus est principale d-ns et signum vniuersale est instrumentum, mediante quo d-it terminum communem.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)