Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DIFFAMO

Gramatyka
  • Formydiffamo, defamo, deffamo, difamo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. divulgare, publicare, denuntiare.
  • II.
    • 1. infamare, calumniari, accusare (etiam coram iudice).
    • 2. + litteras librum litterarum fidem atque auctoritatem in dubium vocare

Pełne hasło

DIFFAMO, -are, -avi, -atum scr. defamo,, deffamo,,difamo
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • L.
  • A.
[pass. pro act.
StPPP XI p. 12 (a. 1504) : ipse pater existens eius filii est diffamatus eum.]
I. rozgłaszać, opowiadać, głosić; divulgare, publicare, denuntiare.
Constr. abs. vel sq. acc. c. inf.
II.
1. homines: ubliżać komuś, zniesławiać, oskarżać (także przed sądem); infamare, calumniari, accusare (etiam coram iudice). Glossa Pol.
RFil XXIV p. 74 (saec. XV in.in) : d-tus est «genze oszocon».
GLb p. 30 : d-tus «oszoczony, oskarżony».
GLcerv p. 531 : d-re pro infamare «hańbić, sromocić».
Additur
in honore ( ZabDziej I p. 93, a. 1473). Praec. naganić czyjeś szlachectwo; nobilem alicuius originem in dubium vocare
ArHist VIII p. 464 (a. 1402) : terminus ... pro eo, quod ipsum idem ... in sua milicia d-vit.
StPPP II p. 239 (a. 1419) : Katherina ... d-uit alias «prziganila» patri ipsius dicens, quod non esset dignus pena juris militalis.
Ita saepius saec. XV. Simili sensu nobilitatem ( StPPP III p. 180 : colonus ... nobilitatem alicuius redarguere vel d-re aut viro nobili ignobilitatem obiicere non potest),
item militiam alicui (
ArPrawn VIII p. 108, a. 1411 : pro parte Myculi ... quia ... sibi Iascho ... militiam d-uerat).
Constr. : indicatur quem
a. sq. acc.
N. refl.
ArPrawn I p. 188 (saec. XV) : maritatam si quis amat, pacem spernit, se d-at.
b. sq. dat. , cf. et Pol. przyganić c. dat. Occ. etiam in textu non a Polono scripto
*CodVit p. 878 (a. 1429) : Poloni ipsum Wytaudum ducem amaricant et concitant d-ntes sibi de coronacione huiusmodi.
c. omisso obi.
FormJ p. 72 : qui d-vit merito, wlnus intulit.
Indicatur qua de re a. sq. de :
RHist XXX p. 174 (a. 1310) : episcopum ... de predictis criminibus minime d-tum.
StSyn IV p. 95 : de heresi non suspectis neque d-tis.
b. sq. pro :
ZabDziej I p. 63 (a. 1458) : expurgavit suam innocenciam, pro qua fuit d-tus ... per Iohannem ... pro equo.
Ib. p. 74 (a. 1464) : Czech est expurgatus ... adversus ... Byczek, pro quo ipsum d-verat ... verbis ... hoc est pro mendacione et decepcione.
c. sq. super
*KodWp I p. 584 (a. 1263) : si fuerint super hoc infamati seu d-ti.
*Lites I p. 424 (a. 1310) : super quibus criminibus eos inveneritis publice d-tos.
Indicatur coram quo a. sq. apud :
Lites I p. 344 (a. 1339) : apud Sedem Apostolicam plurimum d-rentur.
KsgRachKr II p. 28 (a. 1370) : de-vit ... consules ... apud dominum regem.
Ita saepius. Cf. Th. V 1,1062, 25 sq. b. sq. coram:
AKapSąd III p. 116 (a. 1507) : Iohannem ... d-vit apud homines graves ... et coram multis.
c. sq. erga
*CodVit p. 1000 (a. 1409) : rex Poloniae magistrum ... d-at erga reges.
2. litteras publicas: podać w wątpliwość (ważność dokumentu); litterarum fidem atque auctoritatem in dubium vocare
KsgGrWp I p. 277 (a. 1397) : quam literam eadem domina de-vit wlgariter «naganyla» (cf. AGZ XVIII p. 126, a. 1476).
APozn I p. 98 (a. 1443) : Albertus ... d-vit litteram suam (sc. Ioannis ) «wederkoff».
ArSang II p. 184 (a. 1448) : Felix ... dixit et d-uit vituperauitque illam literam esse iniustam et non coram iudicio recognitam.
Etiam librum i. commentarios iudicii
AGZ XIX p. 300 (a. 1482) : domine iudex, non d-o librum.
Ita saepius saec. XV.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)