- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- L.
- A.
- Ha.
- N.
I.
adv.
A.
propr.
1.
(o ruchu z góry na dół z góry, często:z nieba, tzn. od Boga; (de motu in locum inferiorem) de superiore loco, parte, saepe i. q. caelitus, divinitus.
N. locut. (de liquore)
desuper exire
przelewać się górą: super vasis labra effundi
MARTIN. OP. Serm. p. 486 : ipse orauit retro tonellum, quod facto signo crucis ita fuit optimo vino repletum, quod d-r exibat.2 . o położeniu czegoś; de loco
a.
ponad, w górze, u góry; supra, insuper, in parte superiore. Occ. de litteris: powyżej (w niniejszym tekście); supra (in hoc textu)
KodWp II p. 474 (a. 1335) : confederatio predicta per triennium ... durabit eodem vigore, sicut d-r est conscripta.
ArSangV p. 99 (a. 1517) : praedicta bona d-r expressa tenendum,
b.
na (po, z) wierzchu; superne, supra.
B.
transl.
1.
ponadto, nadto; praeterea, insuper, ad hoc
KodWp II p. 174 (a. 1299) : sana deliberatione prehebita, maturo consilio d-r accedente damus... hec omnia possidenda.
KsgKaz p. 88 (a. 1377) : Tycze et Konink solverunt civitati \ marcam de tentorio ... et ipse Tycze ęt Konink pensaverunt II grossos d-r.Ita saepius.
2.
o tym, w tej sprawie, w tym względzie; qua de re, de hac re
DokMp I p. 28 (a. 1318) : in cuius rei certitudinem et evidentiam clariorem praesentem litteram d-r conscriptam nostri sigilli charactere roboramus.
StSyn III p. 27 : si quibuspiam d-r concessum fuerit, ewangelium Dei wulgariter exponere studeant.Ita passim saec. XIV—XVI, praec. in locut. litterae desuper confectae ( KsgŁawKr p. 124, a. 1375 et vulgo), item instrumenta publica ( ArPrawn I p. 10, a. 1400 et saepius), privilegium ( DŁUG. LibBen I p. 187 ) , statutum ( ArLit I p. 112, a. 1449) .
N. constr. sq.
quod, quia, quo :
KsgPrzem I p. 54 (a. 1414) : Martinus ... posuit suum sollidum d-r, quod detenuerunt et vinculaverunt eum.
StPPP XI p. 163 (a. 1426) : Nicolaus ... posuit suum «sepeselink» coram scabinis d-r, quia portavit litteras testimoniales.
Dogiel I p. 187 (a. 1530) : referemus de iisdem ad serenissimum regem nostrum Poloniae d-r, quo ambo reges ... concordabunt.
3.
singulare: mimo to?
; attamen?
KsgPrzem I p. 67 (a. 1416) : item Cervasius dedit sollidum ob eo, quod non debent vendere domos puerorum decessorum et prohibuit vendere ... et d-r vendidit mater ultra ius domum.
II.
prp.
1.
(sq.
acc. ) ponad, powyżej; supra, in parte superiore
VITELO Opt. p. 472 : neque fiunt nubes d-r solem, neque desubtus, sed a lateribus solis obliquis, quae sunt secundum polos mundi.
*PommUrk VI p. 368 (a. 1286) : pontem, quem inferius locare debuerant, d-r molendinum ... locaverunt.Ita saepius saec. XVI.
2.
(sq.
acc. vel abl. ) na, na wierzchu; super, superne
KodWp I p. 455 (a. 1279) : in veste superiori, quam ... portant d-r vestes suas (cf. item StSyn IV p. 92).
AGZ XIX p. 447 (a. 1465) : cum consucione acuus, vulgariter «szyczym gybly», d-r calciamenta et sotularia.
2.
(sq.
abl. ) w sprawie czegoś, dotycząc czegoś;
quod attinet ad
KodMp IV p. 10 (a. 1386) : litere priuilegiales d-r iuribus ipsorum.
Dogiel I p. 599 (a. 1390) : literis ac singulis earum clausulis ... d-r confoederatione ... datis.Ita saepius saec. XIV—XVI.