Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DEPENDENTIA

Gramatyka
  • Formydependentia, dependencia
  • Etymologia dependens, dependeo
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzaj
Znaczenia
  • I.
    • A. ratio, qua aliquid ex aliqua re pendet
      • 1. gram.
      • 2. phil.
      • 3. iur.
    • B. iur.+ termini dilatio, comperendinatio
  • II. pl.
    • 1. concr.
      • a. quae ad aliquid pertinent
      • b. caputii vel bireti canonicorum et praelatorum particulae ad aures descendentes
    • 2. abstr. ea,quae e causa principali emanant

Pełne hasło

DEPENDENTIA s. DEPENDENCIA, -ae f. (dependens, dependeo)
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • N.
  • H.
I.
A. stosunek zależności, zawisłości; ratio, qua aliquid ex aliqua re pendet
1. gram.
GŁOG. Alex. I fol. 130a : quomodo dictiones regantur et quomodo habeant d-am ad inuicem.
Id. Alex. II fol. a Vb: dictio regens significat d-am.
Ita saepius. Cf. DEPENDO I B 2 et DEPENDENS II I.
2. phil.
MatFil IV p. 48 (saec. XV) : forma non habet d-am ad materiam.
Ib. p. 71 (saec. XV) : ad nihil penitus intra se vel extra se habet d-am ex se ut ad causam.
Constr.
ad 1—2: a. sq. gen. , v. gr. accidentis ( BYSTRZ. Log. fol. n la) , prioris consctructibilis ( Gramm. p. 166, saec. XV) . b. sq. ad, cf. et 7. c. c. adi. essentialis ( BYSTRZ. AnalPost fol. e Ib et saepe), naturalis ( id. Log. fol. η VI Ia ).
3. iur.
AGZ XI p. 21 (a. 1425) : hereditate inter se divisa fratres perpetuis temporibus nullam habent d-am pro omnibus causis et rebus a magno ad minus.
B. iur. termini odroczenie,zawieszenie; dilatio, comperendinatio
ZabDziej II p. 10 (a. 1482) : dominus iuxta d-am termini graviores aggravaciones decrevit.
Cf. DEPENDO I B 3.
II. pl.
1. concr.
a. przynależności, przyleglości; quae ad aliquid pertinent
KodKKr II p. 228 (a. 1398) : duas areas ... cum omnibus ... earum d-cijs, connexis et pertinencijs ... collegio totique communitati vicariorum ecclesie cathedralis ... damus.
Ib. p. 447 (a. 1419) : suas proprias hereditates ... cum prouentibus, obuentionibus, appendijs, d-cijs ac pertinencijs ... capitulo Cracouiensi ... resignauit.
KodUJ II p. 29 (a. 1443) : domum ... cum ... universis pertinentiis, d-iis et cohaerentiis.
Ita vulgo. Ad rem cf. Dąbkowski, Prawo polskie I p. 275.
b. nauszniki, klapki na uszy przy czapkach i biretach kanoników i prałatów; caputii vel bireti canonicorum et praelatorum particulae ad aures descendentes
ConcPol VI p. 221 (a. 1398) : statuimus, quod ... omnes tam prelati quam canonici ... bireto nigro rotundo vel cum d-ciis ad aures ... utantur.
PrPrz p. 78 (a. 1398) : prelati et canonici ... dicto statuto prouinciali videntur abuti, longa et lata relipipia siue d-as circa ipsa capucia ... deferentes (cf. ib. p. 79).
2. abstr. sprawy wynikające (dodatkowo) ze sprawy głównej; ea,quae e causa principali emanant
KodMp III p. 274 (a. 1374) : vobis plenam concedimus facultatem faciendi ... circa praedicta cum d-cijs ex eis, quae fuerint necessaria.
DokKKr I p. 136 (a. 1384) : dignetur serenitas vestra... causam... committere ... domino Bartholomeo auditori audiendam et fine debito terminandam cum omnibus emergenciis, d-iis, incidenciis et connexis.
Ita vulgo. Cf. DEPENDENS II 2.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)