Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DELICTUM

Gramatyka
  • Formydelictum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. eccl. vitium, facinus, flagitium. Occ. eccl. grzech; peccatum.
    • α.
    • β.
  • II. defectus luctus

Pełne hasło

DELICTUM, -i n.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • L.
  • N.
[delictus, -us m. ? KodMaz(L) p. 103 (a. 1385) : omnes ... excessus et delictus punire.]
I. błąd, wykroczenie, występek; vitium, facinus, flagitium. Occ. eccl. grzech; peccatum.
Dicitur
inordinatum ( APozn I p. 294, a. 1459).
Syn. et iuxta posita
crimen ( PommUrk VI p. 128, a. 1322 et saepius), enormitas, error ( ArPrawn I p. 16, a. 1326) , excessus ( KodPol I p. 294, a. 1416 et saepius), peccatum ( GŁOG. Alex. I fol. R Ia) , scandalum ( ArPrawn I p. 364, a. 1512).
Constr.
a. abs. b. sq. gen. explic. , v. gr. contentionis ( AKapSąd III p. 2, a. 1448) . c. sq. enunt. obi.
ZabDziej II p. 325 (a. 1486) : racione d-i, quod se irreverenter ... gessit.
Cf. Th. V 1, 461, 11 sqq.
Opponitur
delicti quantitas ( ArPrawn V p. 97, saec. XV et saepius) et qualitas ( ib. I p. 364, a. 1512) .
Locut.
α. verbales delictum committere, incurrere ( PommUrk VI p. 128, a. 1322) , patrare (scandalose: AKapSąd III p. 181, a. 1514) , perpetrare (hostiliter et mortaliter in aliquo: PommUrk IV p. 33, a. 1301 ; item aliquid pro delicto: StPPP II p. 164, a. 1405) , ad delicta labi ( KodWp II p. 584, saec. XIV med.med) , in delicto stare ( AKapSąd III p. 374, a. 1490).
Opp.
delicta diluere ( saec. XVI) ignoscere ( AKapSąd III p. 2, a. 1448) , laxare ( VINC. p. 362 ) , purgare ( BRUNO Qfr. p. 399, cf. Th. V 1, 462, 9), item maculas delictorum abstergere ( VHedv p. 577 ).
β. nominales delictorum absolutio ( KodMp I p. 178, a. 1312) , remedium ( ib. II p. 63, a. 1241) , venia ( StSyn III p. 28, a. 1320 ; item de delictis: KodMp IV p. 457, a. 1447).
II. brak, niedostatek; defectus
GLb p. 29 : d-um «nyedostatek».
Occ. smutek; luctus
DŁUG. Op. p. 281 : parentes corpus exanime filiae ad sanctam ... Kunegundim deferentes ... supplicant, ut filiam eorum eis reddat gravique moerore atque d-o illos liberet.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)