Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DEHISCO

Gramatyka
  • Formydehisco
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. intrans.
      • a. rumpi, scindi;
      • b. hiare
    • 2. absorbere, devorare
  • II. transl.
    • 1.
      • a. fremere,frendere (rabie)
      • b. inhiare alicui rei,vehementer appetere aliquid
    • 2. perire

Pełne hasło

DEHISCO, -ere
  • F.
  • Th.
  • S.
I. propr.
1. intrans.
a. rozwierać się, pękać; rumpi, scindi; praec. de terra, undis, item de navigio ( WAPOW. Chr. p. 130 ; ;cf. Th. V 1, 390, 31), tumore ( DŁUG. Op. p. 113 ). Adduntur locut. adv. in praeceps ( KADŁUB. p. 114 ) , ex lubricitate ( DŁUG. Hist. IV p. 173 ).
b. rozdziawiać,otwierać szeroko (usta, paszczę); hiare
Tom. IV p. 294 (carmen Corvini a. 1518) : impatiens gelidi laticis ... d-it hydra.
GLb p. 29 : d-ns, apertum hiatum et diffusum habens, valde hiscens, «zyeva».
2. trans. pochłaniać,połykać; absorbere, devorare
MIECH. Chr. p. 93 : alii ... super alios calcantes ... in profundum scenose uoraginis mersi d-bantur et deuorabantur.
COPERN. OpM p. 64 : is ... iuvenis ... caricas plurimas devoravit et locustas ... quoque d-bat.
Cf. Th. V 1, 390, 48 sqq.
II. transl.
1. ap. DŁUG.
a. ziać (gniewem, szałem); fremere,frendere (rabie)
Hist. I p. 372 : rex rabie solita d-ns (v. l. furens) neque crudeli nece ... se satiatum declarans, in varia ... loca spargi ... iubetmembra s. Stanislai.
b. czyhać na coś,łakomić się,zachłannie pożądać czegoś; inhiare alicui rei,vehementer appetere aliquid
Hist. I p. 287 : omnium aut in rebellionem spectantium aut bella Poloniae Regno inferenda d-ntium (v. l. inhiantium) animi ... domiti sunt.
2. przepadać,ginąć; perire
DANT. p. 56, v. 301 : sit procul omne malum, maerorque dolorque d-at.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)