Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CREDITIVUS

Gramatyka
  • Formycreditivus, creditiva, creditivae
  • Etymologia credo, creditus
  • Odmiana -a, -um -ae -arum
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. + fidem creditivam alicui adhibere (apponere, dare fidens, credulus
    • 2. credulus
  • II. iur.
    • 1. + litterae i. q. auctoritatis alicui commissae testes
    • 2. + manus actus pecuniam vel rem asservandam recipiendi
    • 3. + fides creditum, fides

Pełne hasło

CREDITIVUS, -a, -um (credo, creditus)
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H.
  • Ha.
I.
1. in bonam partem: okazujący zaufanie, ufny, wierzący; fidens, credulus
ArHist V p. 305 (saec. XIV—XV) : cui ... vestra serenitas in huiusmodi relatibus ... fidem c-am dignetur adhibere.
Ita saepissime saec. XV, praec. in formula fidem creditivam alicui adhibere (apponere, dare : ArPrawn I p. 25, saec. XV et passim).
*CIOŁ. Lib. II p. 104(a. fere 1420) : si ... aliqua delacio ... pulsaverit, aures nolite inclinare c-as.
StPPP X p. 38 (saec. XV in.in) : absit, quod talibus ... aures apperiremus c-as (v. I. fideles).
Ita saepius saec. XV. Cf. CREDULUS I 1
2. in malam partem: łatwowierny; credulus
KomKadł p. 353 : vnum tamen sibi Boleslao defuit, quia nimis c-us fuit, quae nimia credulitas ipsum decepit.
Ib. p. 380 : sunt enim iuuenes ventibiles, in agendis modum non habentes ... c-i, contumeliosi et mendaces.
Cf. CREDULUS II.
II. iur.
1. litterae list uwierzytelniający, pisemne pełnomocnictwo; i. q. auctoritatis alicui commissae testes
Tom. I p. 116 (a. 1510) : mittimus tibi ad Thorunenses literas c-as, ut ab eis ... pixidarios poscas.
Ib. II p. 227 (a. 1513) : literas vero c-as et legationis tenorem tibi ... mittimus.
Ita passim saec. XVI .
Syn.
fidei:
Tom. XIV p. 670 (a. 1532) : litteras fidei, quas vocant c-as, ad maiestatem vestram dare mihi dignata est (cf. ib. XVI 2, p. 295, a. 1534).
Simili sensu
abs.
loco
subst. creditiva,, -ae et creditivae,, -arum f.
StPPP X p. 92 (saec. XV in.) : de ipso illis, quorum interest, talem fidem et c-am ferimus et prebemus presentibus.
DANT. in
Tom. V p. 33 : me non oratorem, ut ex c-is patet, sed servum ... maiestatis vestre dico.
Ib. XIV p. 664 (a. 1532) : litteras mihi cum c-a super vestram ... paternitatem ad me transmittere.
Cf. CREDENTIA II A, CREDENTIALIS. N. pełnomocnictwo do zastępstwa w sądzie; auctoritas nomine alicuius coram iudice agendi per scripta commissa
KsgCzer p. 235 (a. 1421) : Johannes ... debet statuere Nicolaum ... ad sex septimanas; si vero invenire eum non poterit, debet c-am literam portare a capitaneo vel procuratore vel judice vel aliquo, cui sit credendum. [Ad rem cf. P. Dąbkowski, Prawo prywatne polskie II p. 551.
]
2. manus przyjęcie na przechowanie (pieniędzy lub przedmiotów), tzw. wierna ręka; actus pecuniam vel rem asservandam recipiendi
AGZ XI p. 16 (a. 1425) : de ... bonis racione census ... advocatus dare tenebitur ... singulis annis decem marcas ... reponere in manus c-as providis consulibus in Sanog.
Ib. XII p. 328 (a. 1469) : dederunt literam privilegialem super ... bona ... domino Iohanni ... et domino Nicolao ... in manum c-am usque ad tempus, quando debent eis pecuniam reponere. Ad rem cf. P. Dąbkowski, Prawo prywatne polskie II p. 584 sqq.
3. fides kredyt; creditum, fides
ARect II p. 122 (a. 1546) : occasione sex florenorum ... pro tela texta et «barchan» ad prestam seu fidem c-am a tribus annis ... receptis.
Item
debitum :
AGZ XVIII p. 159 (a. 1478) : remansit debitus ... eodem Nicolao debiti iusti et c-i alias «y swyerzonego» decem marcas ... pro panno ... aput ipsum Nicolaum empto ... quas decem marcas ... solvere debuit ad festum Ascensionis Domini ... et non solvit.
Cf. CREDENTIA I B 1 CREDITUM I 2.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)