Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COOPERIO

Gramatyka
  • Formycooperio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ire, -ui, -tum
Znaczenia
  • I. propr. operire, tegere, contegere, velare.
    • 1. + librum tegumento munire
    • 2. + domum tecto tegere
    • 3. + aedificiis complere
      • α. + vulnus coopertum vulnus non cruentum, sugillatio, livor
      • β. + capsula cooperiendi capitis arca, qua caput sancti asservatur
  • II. transl.
    • 1. occultare, abscondere
    • 2. iur. expensis ferendis onerare

Pełne hasło

CO-OPERIO, -ire, -ui, -tum scr. coaperio, coperio, quooperio
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
[ 3. sg. ind. perf. act. cooperivit infra 1308,12. part. perf. cooperatus : MPH III p. 109 (saec. XVI) : in curribus deauratis, cooperatis examento et auro.]
I. propr. przykryć, okryć, zakryć, zasłonić; operire, tegere, contegere, velare.
Constr.
a. abs. b. sq. abl. instr. c. sq. de :
MARTIN. OP. Chr. p. 36 : habitabant in cryptis et in casellis de frondibus c-tis.
Ib. p. 406 : septem millia equorum de ferro c-torum.
d. sq. in c. abl.
StPPP XII p. 491 (a. 1534) : cum agri sint in nivibus c-ti.
Praec.
1. librum sim.: oprawić; tegumento munire
AKapSąd II p. 197 (a. 1455) : librum ... rubea cutte c-tum.
ArPrawn VI p. 89 (a. 1550) : domini decreverunt ... ut libri tela nigra essent c-ti propter pulveres, in quibus ad praesens iacent.
2. domum sim.: pokryć dachem; tecto tegere
PP III p. 140 (a. 1446) : obligauit se eandem domum c-re et ordinare, edificare et ad plenum testitudinare.
DŁUG. LibBen II p. 447 : ecclesiam ... Casimirus ... latere cocto c-ivit.
Ita saepius.
3. aedificiis zabudować, pokryć zabudowaniami; complere
DŁUG. LibBen I p. 145 : villa habet curiam canonicalem honestis aedificiis c-tam.
N. locut.
α. vulnus coopertum rana nie krwawa, siniec; vulnus non cruentum, sugillatio, livor
TPaw III p. 84 (a. 1388) : pro vulneribus sibi illatis, pro quatuor apertis et duabus c-tis.
StPPP II p. 449 (a. 1439) : unum wlnus cruentum in facie apparens et septem liuida c-ta sibi intulerunt.
β. capsula cooperiendi capitis szkatułka do przechowywania relikwii głowy świętego; arca, qua caput sancti asservatur
APozn II p. 260 (a. 1494) : pro necessitate continuandi laboris in capsula c-ndi capitis beatissimi Adalberti (cf. supra CONTEGO I 1 a ).
II. transl.
1. ukrywać, osłaniać; occultare, abscondere
*CodVit p. 998 (a. 1409) : malo habere apertum inimicum, quam palliatum et amicum c-tum.
Sprawozd. Kom. Jęz. I p. 13 (a. 1447) : nostras miserias et peccata per penitenciam ... vsque modo non c-imus, sed in eisdem manifeste manemus.
2. iur. obciążać; expensis ferendis onerare
StPPP II p. 883 (a. 1491) : non potuit Langanowsky inscribere alicui dicta bona, ex quo fuerunt c-ta priori inscripcione ipsius Ciruli.
Cf. supra CONTEGO II 2.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)