Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONGREGO

Gramatyka
  • Formycongrego
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. propr. colligere, cogere.
    • A.
    • B.
      • 1. + pecuniam, thesaurum aquam ligna. colligi
        • α. + aggerem reficere, construere, aedificare
        • β. + campum castra ponere
        • γ. + bursam incolis frequentare, explere
      • 2. + pratum, faenum rastello cogere
        • b.
          • α.
          • β.
          • γ.
          • δ.
          • ε.
          • α.
          • β.
          • α.
          • β.
  • II. transl.
    • 1.
    • 2. unire,coniungere
    • 3. coartare

Pełne hasło

CON-GREGO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
  • N.
I. propr. gromadzić, zbierać (w jedno miejsce); colligere, cogere.
A. homines.
N. glossam Pol.
RFil XXII p. 27 (a. 1512) : c-at «spbyera».
Syn. et iuxta posita
conflare ( CodEp III p. 280, a. 1477) , (con)vocare ( Lites I p. 230, a. 1339 ; CRIC. p. 81, v. 1 ), locare ( KodMp II p. 227, a. 1313).
B. res.
1. praec. pecuniam, thesaurum sim., item aquam sim., ligna. Pass. zbierać się; colligi
GŁOG. Phys. fol. b 4b : vapores aduenientes humidi colliguntur et in unum c-antur.
N.
α. aggerem na nowo usypać, zbudować; reficere, construere, aedificare
PommUrk III p. 376 (a. 1299) : aggerem molendini ... c-re et ampliare.
β. campum założyć obóz; castra ponere
DŁUG. Hist. V p. 610 : rex ... Kazimirus ... ad oppidum Msthow campum c-turus pervenit.
CodEp III p. 174 (a. 1473) : rex Bohemie iam c-at campum.
Cf.
γ. bursam zaludnić; incolis frequentare, explere
KodTyn p. 313 (a. 1445) : pro bursa ... artistarum ... in platea Wislae ... sita et c-ta.
2. pratum, faenum grabić; rastello cogere
CodSil XIV p. 70 (a. 1350) : pratum ... villani ... tenentur falcare et c-re.
KodPol II p. 290 (a. 1351) : pratum incole ... calcabunt, c-bunt et in orreum deducent.
AGZ VIII p. 93 (a. 1431) : fenum ... falcastratum ... c-re et eciam acervare.
Ita saepius.
Constr. ad
A-B: a. indicatur cui? sq. dat.
N. sine obi.
ZABOR. p. 75 : sicut pater filiis c-at et eorum utilitatem procurat.
b. indicatur ubi?
α. sq. abl. loci.
β. sq. ad (aliquem locum).
Item
ad aliquem
CALLIM. Hist. p. 35 : primores spe novarum rerum quotidie ad illum c-ri.
γ. sq. in c. abl.
δ. sq. in c. acc.
ε. sq. adv. loci. c. indicatur quo consilio
α. sq. ad:
KodMaz(K) p. 462 (a. 1239) : exercitus c-etur ad terre defensionem.
ArPrawn I p. 16 (a. 1326) : multitudine ad audiendum Divina c-ta ... in ... ecclesiis.
Ita saepissime.
β. sq. pro :
APozn I p. 50 (a. 1438) : dum ... pro conventione ... fuissemus c-ti.
AKapSąd III p. 103 (a. 1506) : prelati ... pro ... sinodo c-ti.
d. ceterae constr.
α. sq. de cf. infra 35 sq.
β. sq. ex :
CALLIM. Hist. p. 53 : gentem ... ex convenarum multitudine ... c-tam.
Cf. Th. IV 290, 82 sqq.
II. transl.
1. ściągać, pobierać, exigere, cogere
KodKKr I p. 107 (a. 1278) : annona decimali eciam de omnibus indifferenter mansis ad plenum c-ta.
KsgŁawKr p. 194 (a. 1392) : debita recolligere, repetere et omnimode c-re.
AKap Sąd II p. 164 (a. 1449) : c-re et conducere decimam in toto.
Ib. III p. 289 (a. 1507) : pecunia ... quam c-veramus ex hiis, qui suscipiunt fraternitatem.
Ita saepius.
2. łączyć, jednoczyć, zespalać; unire,coniungere
WROCŁ. Epit. fol. 1 VIa : per litem dixit Empedocles res abinuicem segregari et per amicitiam c-ri.
3. skupiać; coartare
GŁOG. Alex. II fol. Q 3b : color c-at visum.
Cf. CONGREGATIVUS.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)