Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONCITO-2

Gramatyka
  • Formyconcito, concitto
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I.
    • A. propr.
      • 1.
        • a. incitare, stimulare (equos).
        • b. tollere, agitare
      • 2. convocare
    • B. transl.
      • 1. ad aliquid faciendum incitare, compellere, hortari.
      • 2. excitare, conflare, suscitare (pass. powstać; exsistere, fieri
  • II. iur. eum, cuius interest, insuper vel denuo in iudicium vocare, advocare

Pełne hasło

CON-CITO s. CONCITTO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I.
A. propr.
1.
a. pognać, popędzić (konie); incitare, stimulare (equos). In imagine satanae stimulo homines ( KodMp II p. 37, a. 1227 ; KodPol I p. 38, a. 1233). ;
b. podnosić, wprawiać w ruch (miecz); tollere, agitare (mucronem: DŁUG. Hist. IV p. 129 ).
Inde in imagine
in hostium oppressionem dextram ( ib. p. 193 ).
2. zwołać; convocare
GALL p. 453 (= 107,14 M.): Bolezlavus ... pacem cum Bohemis foederavit ac exercitu c-to Zbignevum eliminare disposuit.
B. transl.
1. (animantes) podniecać, zachęcać do czegoś, nakłaniać; ad aliquid faciendum incitare, compellere, hortari.
Constr.
a. sq. ad.
b. sq. in c. acc.
N.
judzić, podburzać przeciwko komuś; animum alicuius contra aliquem exasperare, incitare.
Constr.
a. sq. contra.
b. sq. in c. acc.
c. pass. unieść się gniewem; ira commoveri ( DŁUG. Op. p. 89 ) .
2. (res) wzniecić, wzbudzić, wywołać; excitare, conflare, suscitare (pass. powstać; exsistere, fieri
DŁUG. Hist. I p. 294 : turbo interim c-tus vehemens pulverem in ora Hungarorum coniecit.
Ib. III p. 523 : ne seminarium novae seditionis per illum c-retur).
N. constr.:
in se, sibi :
MPH II p. 861 (saec. XIV) : hunc capitaneum nobiles ... volentes propellere multa sibi prelia c-verunt.
DŁUG. Hist. V p. 79 : dux ... castrum ... expugnare conatus in se terramque suam hostem c-vit.
Ita saepius.
II. iur. t. t. przypozywać, tj. pozywać do sądu dodatkowo lub ponownie stronę w sporze zainteresowaną; eum, cuius interest, insuper vel denuo in iudicium vocare, advocare
StPPP VIII p. 351 (a. 1389) : officialis confessus est, quia Nicolaum (ed.-us) ... c-uit et idem Nicolaus ... terminum disposuit et debuit mittere fideiussores Nicolao.
Ib. p. 456 (a. 1398) : Andreas ... cum Boxa ... terminum habent ad colloquium, idem Boxa habet fratres statuere seu c-re, quia noluit sine ipsis respondere.
KsgCzer p. 27 (a. 1409) : quia preco plane recognouit in iudicio, quod quatuor vicibus ... dictum Kawka citauit et ipse nunquam in iudicio stetit ... tunc domini dominum palatinum fecerunt c-re (i. e. rogaverunt palatinum, ut concitaret ).
IusPol p. 370 (a. 1540) : actor cum moritur ... et haeredes dicti actoris, si causam prosequi volunt, debent partem ... adversam c-re et citacionem ac totum processum causae istius revivificare.
N. glossam Pol.
AGZ XIV p. 12 (a. 1440) : c-tus alias «przyposwan».
In imagine
KodKWil p. 288 (a. 1468) : c-o eum ad iudicem ... Omnipotentem Deum pro iniuria sibi illata.
Praec.
przypowieszczać, tj. pozywać na nowo lub powtórnie przed sąd stronę, która proces przegrała, aby zadość uczyniła wyrokowi; partem, quae causam perdidit, denuo vel iterum in ius vocare, ut sententiae iudicis satis faciat
StPPP VI 11 p. 536 (a. 1398) : proponente Stephano ... contra Elizabeth sororem ... Nicolai Curta de Wirzchouisca, quod sibi ter intromissionem ville eiusdem Wirzchouisca repercuciens noluit dare, dicta Elizabeth confessa est non dedisse ex eo, quod esse (sic ) sua «przirodzona» hereditas; Stefanus dixit sibi esse adiudicatam hereditatem ... et propter hoc c-asse se ipsam Elizabeth ... et contra ipsam terminum concitatum obtinere: et pro hoc coram camerariis ipse ... ad librum recurrebat et per corulum recipiebat.
Explicatur glossa Pol.
StPPP II p. 615 (a. 1452) : in citacione stat: 'c-at’ quod tantum valet sicut «przipowescza» et non «prziposiwa» (sed cf. supra 20 ).
Ceterae glossae
StPPP VIII p. 413 (a. 1397) : officialis confessus est, quod c-uit, seu «powesczil».
AGZ XI p. 90 (a. 1434) : nobilis Fridricus ... c-vit alias «przypowyesczyl» dominum Sandeczki ad tercium terminum (cf. ib. XIII p. 401, a. 1463; KodMaz(L) p. 239, a. 1468; ArPrawn V p. 377, a. 1491 et saepius).
StPPP VI p. 405 (a. 1530) : qua ipsos c-vit alias «przipowiesczila byla» ad solvendum et satisfaciendum.
Saepe additur ad satisfactionem ( StPPP VII p. 411, a. 1457 ; AGZ XII p. 372, a. 1475.
N. gen.
satisfactionis infra 825,12), item ad satisfaciendum (cf. , KodKrak p. 244, a. 1462 ; CorpJP IV p. 51, a. 1523 et saepissime).
N.
ad librum w wypadku naruszenia warunków kontraktu zawartego wobec władz sądowych i wpisanego do aktów; dicitur, cum quis in ius vocatur propter violatam pactionem coram iudicibus factam et in acta iudicii relatam
ArPrawn X p. 244 (a. 1408) : Anna ... accusavit contumaciam contra predictum Johannem ... pro 12 m. certi debiti ... et postea ipsum iterum c-vit ad librum pro 12 m. dampni pro diffinitiva sententia.
Constr.
a. sq. gen.
AGZ XVIII p. 207 (a. 1480) : ad concitandum satisfacionis ministerialis Nicolaus est additus.
b. sq. ad cf. 51.
c. sq. in c. acc.
KH XXIV p. 533 (a. 1434) : officialis ... ipsum Nicolaum ... c-vit in concittationem alias «przipowesczil».
d. sq. post (indicatur causa, non solum tempus)
StPPP VIII p. 331 (a. 1389) : post mortem matris sue ipsum c-uit.
e. sq. pro
ib. p. 572 (a. 1398) : officiales confessi sunt c-asse Clementem ... pro indebito termino.
Cf. et ita saepius.
f. sq. propter, cf.
g. sq. super c. abl.
AGZ XII p. 51 (a. 1438) : super quibus bonis vos c-at ex auditione ... ad solvendum.
h. sq. quia, cf.
i. sq. quod:
StPPP VIII p. 326 (a. 1389) : habet eos c-re, quod ipsum intercedant contra conuentum Stanaciensem (cf. ib. p. 413, a. 1397).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)