Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMPELLO-1

Gramatyka
  • Formycompello
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I.
    • 1. (nominatim) aliquem appellare.
    • 2. nomen indere, nominare.
  • II.
    • A.
      • 1. alloqui, loquendo aliquem adire.
      • 2. hortari, rogare.
      • 3.
        • a. conviciari.
        • b. illudere, irridere.
      • 4. appellare, commonere aliquem de aliqua re
    • B. + compellendi) cogere, compellere

Pełne hasło

1. COMPELLO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
I.
1. wymieniać (zwł. po imieniu); (nominatim) aliquem appellare.
2. nazywać, określać, obdarzać jakimś mianem; nomen indere, nominare.
Constr.
a. sq. abl. b. sq. duplici acc.
DŁUG. Op. p. 174 : virum Pierii spiritus et iubar Polonicum me c-as.
II.
A.
1. przemawiać, odzywać się do kogoś; alloqui, loquendo aliquem adire.
2. wzywać do czegoś, prosić o coś; hortari, rogare.
3.
a. rzucać komuś w twarz obelgi; conviciari.
b. szydzić, wyśmiewać się z kogoś; illudere, irridere.
Constr. sq. abl.
4. upominać się o coś; appellare, commonere aliquem de aliqua re
ArPrawn VII p. 122 (a. 1566) : qui decennii spacio bona ... vindicare neglexerit, nec de eis litem mouerit ... litteris monitoriis c-uerit ... a petitione bonorum illorum submouebitur.
B. (confunditur cum voce compellendi) zmuszać, zniewalać; cogere, compellere
KodKrak I p. 108 (a. 1393) : carnifices a rebus et pecoribus huiusmodi soluere theloneum nullatenus c-turi.
Tom. VIII p. 359 (a. 1526) : Mauri omnes ... ad fidem Christi c-bantur.
Item de abstr.
AGZ XVI p. 394 (a. 1483) : necessitate ardua c-nte.
Cf. COMPELLO II A 2. N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 374 (a. 1490) : c-asti «przymączyl».
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)