Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COGNATUS

Gramatyka
  • Formycognatus, congnatus, cognitus, cognatus, cognata
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um -i -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęskiżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. propr. consanguinitate coniunctus, affinis.
      • α. + frater i. q. amitinus vel patruelis
      • β.
    • 2. patrius
  • II.
    • 1. propinquus (-a), consanguineus (-a)
    • 2. + agnatus) necessitudine materna coniunctus (-a)

Pełne hasło

COGNATUS s. CONGNATUS s. COGNITUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
[abl. pl. cognatibus : ZabDziej I p. 37 (a. 1428) : cum ... cognatibus. comp. cognatior: CodEp III p. 15 (a. 1447) : pre ceteris cognacior et legittimus inmediatusque successor.]
I. adi.
1. propr. bliski, spokrewniony; consanguinitate coniunctus, affinis.
N.
α. frater brat cioteczny (lub stryjeczny), kuzyn; i. q. amitinus vel patruelis APozn I p. 122 (a. 1446) : tam sui germani quam c-i fratres.
β. in imagine RFil LIV p. 328 (a. 1400) : semper est angelis c-a virginitas.
2. meton. rodzinny; patrius IANIC. p. 261, v. 7 : solem c-is pingere in armis debeat familia Tarnoviorum.
II. subst. cognatus,, -i m. et cognata,, -ae f.
1. krewny (-a); propinquus (-a), consanguineus (-a).
N. glossas Pol.
RFil. XXIV p. 92 (saec. XV) : «przyrodzeniec» c-us.
GLcerv p. 501 : c-i appellati sunt quasi ex vno nati vel ab eodem orti id est progeniti et qui quasi commune nascendi initium habuerint «przyrodzeni».
N.
sobrinus brat cioteczny; frater amitinus, sobrinus
KsgŁawKr p. 34 (a. 1368) : c-us sobrinus dicti Woyczechonis.
2. krewny (-a) po kądzieli; necessitudine materna coniunctus (-a) (opp. agnatus)
KsgKaz p. 449 (a. 1398) : si aliquis eiusdem mulieris agnatus vel c-us veniret.
KsgPrzem I p. 117 (a. 1422) : de consensu agnatorum et c-orum.
Ita passim.
Definitur
ŁASKI ComPriv fol. 189a : c-us ex parte matris et fusi consanguineos significat.
ArPrawn VII p. 252 (a. 1566) : c-us, id est per femineum sexum ... contingens.
N. glossam Pol.
GLc p. 13 : materterae, c-ae «rodzyczky po kadzely abo po prząslyczy» (cf. GLlw p. 234).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)